Gulp ~ Mary Roach

► door: A.IJ. van den Berg

Een boek als Gulp heeft slechts éen nadeel. Het is waarschijnlijk niet eeuwig te herlezen. Er komt een moment waarop de kennis die Mary Roach biedt te zeer verouderd is.

Zelfs al maakt dit boek over de menselijke spijsvertering ook duidelijk dat heel weinig wetenschappers zich geroepen voelen om daar onderzoek naar te doen. Er spelen te veel taboes. Wie interesseert het wat speeksel doet? Wie durft het aan om over poep te schrijven? De vorming van gas in de darmen? Of hoe veel materiaal mensen rectaal ergens naar binnen kunnen smokkelen?

Mary Roach bekommert zich zelden om zulke taboes. Haar boeken laten telkens een prettige nieuwsgierigheid zien naar zaken waar de meeste mensen liever aan voorbij gaan.

Misschien was het daarom enkel een kwestie van tijd voor ze zich ook met poep ging bezighouden.

Tegelijk is het veel te simpel om haar boeken samen te vatten als verkenningen van culturele taboes. Wat haar werk zo goed maakt, voor mij, is dat ze vele meters aan wetenschappelijke rapporten samenbalt tot de nuttige inzichten daarin. En deze dan vaak ook nog zo humoristisch verwoordt dat ze me bijblijven. 1

Op een gegeven moment ben ik boeken als deze beter gaan vinden dan welke roman ook. Omdat ze me naar iets bekend laten kijken, en dan tonen hoeveel daaraan nog onbekend is. Omdat ze dus tot verwondering aanzetten, en daarmee automatisch tot doorlezen dwingen.

En omdat ze dus bij uitstek voldoen aan het allerbelangrijkste boekengebod: geef me iets te lezen dat ik nog niet kende.

Gulp is opgezet als een reisverslag door het spijsverteringskanaal. Het boek begint met de reuk — omdat die zo veel aan smaak bepaalt. Het boek eindigt bij de kringspier onderaan; en wat daar zoal passeert.

Of niet.

Roach onthult onder meer dat Elvis ‘The King’ Presley zijn leven lang aan ernstige verstopping leed — wat zijn liedjes ineens toch anders maakt. Misschien is het daarom goed dat hij zo weinig blues zong.

Die eeuwige constipatie maakte ook dat zijn dikke darm abnormaal vergroot was.

Zo ik nog iets aan moest merken op dit boek, dan toch dat de laatste hoofdstukken te veel over hetzelfde gaan. En dat er juist het laatste jaar opvallend veel over de invloed van de darmflora op ons welbevinden is gepubliceerd aan medische vondsten, waar zij niet aan refereert.

Maar, Mary Roach is alleen al boven deze detailkritiek verheven omdat ze participerend onderzoek brengt. Ze deed reuktesten voor dit boek. Ze ging naar Wageningen om op tampons te kauwen voor speekselonderzoek. Ze ondervroeg een moordenaar in de gevangenis over hoe dat nu ging, met dat smokkelen via het kontgat. Ze deed nog zo veel meer.

En Gulp maakte bovenal weer eens duidelijk hoe zeer lezen een plezier kan zijn.