Grunt ~ Mary Roach

► door: A.IJ. van den Berg

Oorlog is goed voor de wetenschap. Nu ja, sommige wetenschap. Al zijn er altijd onverwachte doorsijpeleffecten. En daardoor is zelfs te beargumenteren dat oorlog de mensheid vooruit helpt. Al vind ik deze gedachte dan weer te vreselijk om ooit zelf te gebruiken.

Door oorlog komt er namelijk ineens veel geld vrij om acute problemen op te lossen. En zo’n injectie, met de bijbehorende prestatiedruk, kan de wetenschap plots behoorlijk vooruit helpen. Tot de oorlog uiteindelijk afloopt, en de gulle geldstroom ineens opdroogt, en alles weer stagneert.

Meest cynische voorbeeld dat ik ken, is dat er in de jaren zestig plots heel veel geld ging naar het onderzoek tegen malaria; omdat de Amerikanen indertijd meenden in de Vietnamese jungle te moeten vechten. Die research leverde het middel op dat uiteindelijk Lariam ging heten. Daarna zou het decennia duren voor er nieuwe geneesmiddelen werden bedacht tegen de ziekte. Terwijl toch hele werelddelen onder malaria lijden.

Het welzijn van Amerikaanse soldaten was voor de farmaceutische industrie alleen een stuk belangrijker dan dat van die talloze veel miljarden mensen elders. Want die soldaten hadden tenminste een regering die even geld in hun welzijn investeerde.

In Grunt van Mary Roach ontbreekt het grote verhaal over oorlog en vindingrijkheid helaas. Roach koos voor een praktische blik.

Van oorlog slijten je mensen nogal. En de econoom Joseph Stiglitz heeft daarom vrij overtuigend becijfers hoe duur en onnozel het daarom is om oorlog te voeren. Maar Mary Roach negeert in haar boek nu net ook dat oud-soldaten met enorme geestelijke problemen te kampen kunnen krijgen.

Online worden nogal eens staatjes gebruikt, waarin het tal tijdens hun dienst gesneuvelde Amerikaanse soldaten is afgezet tegen het veel grotere tal veteranen dat later zelfmoord zal plegen. En daaruit blijkt dan op zijn minst dat soldaat zijn niet vreselijk goed is voor de geestelijke gezondheid.

Negeert Mary Roach ook nog de ontwikkeling van wapentuig in haar boek — en van de weeromstuit wordt een uitgave als Grunt dan dus relatief onschuldig en daarmee bij tijden zelfs grappig.

Ze hield het klein. En keek daarom onder meer wat de legerautoriteiten hebben gedaan tegen gehoorbeschadiging. Geweren gaan nogal van boem. Of welke ontwikkeling de kleding van soldaten zoal heeft doorgemaakt. Want ook de uniformen zijn tegenwoordig high-tec. Of hoe militairen tegen de hitte strijden.

Over penisreconstructies gaat het, want die hele plastisch chirurgie komt voort uit de wens beschadigde soldaten weer wat toonbaarder te maken.

En de laatste hoofdstukken van dit boek behandelen de specifieke problemen van het bestaan in een onderzeeër. Hoe slaap je daar?

Vanzelfsprekend bevat dit boek dan hilarische hoogtepunten, want Mary Roach schrijft nu eenmaal altijd luchtig tussen alle informatie door. Grunt heeft bijvoorbeeld een heerlijk gesprek met een stoer bebaarde superman van ‘special ops’, die niet goed begrijpt waarom de vrouw die hem interviewt het per se over diarree wil hebben. En wat die dan met je doet ver weg in vijandelijk gebied.

Dus heb ik me zeker vermaakt met dit boek. Behalve dan dat er altijd de wetenschap was dat er nog zo veel meer onderwerpen waren geweest om over te schrijven, die nu zo tergend buiten deze uitgave zijn gebleven.

Heroïne bijvoorbeeld, kijk naar de naam, of speed, zijn toch middelen ooit bedacht om mensen tot betere soldaten te maken. Daar had ik ook graag over willen lezen. De externe skeletten die op het moment ontwikkeld worden om mensen meer te laten tillen, of langer te laten lopen… Etc., etc..

En die Terahertz-scanners waarmee de Letterenfaculteiten straks oude papyri kunnen lezen, of boeken zonder die te openen, kwamen er toch allereerst omdat met zulke scanners snel te bekijken was of mensen een wapen op zich droegen. Het onderwerp wetenschap en oorlog, of wetenschap en veiligheid, is domweg erg groot.