Stiff ~ Mary Roach

► door: A.IJ. van den Berg

Mary Roach liet me opnieuw nadenken over de cultuur waarin wij leven. Zo vind ik het ineens nogal merkwaardig hoe miljarden mensen ter ontspanning elke avond op TV bekijken hoe andere mensen worden vermoord. Waarop kloeke polities onvervaard hun best doen de snode dader binnen vijftig minuten op te pakken, en te laten bekennen.

Het werk van de patholoog-anatoom en de technisch rechercheur krijgt doorgaans alleen aandacht verpakt in licht amusement.

Ook aan begrafenisondernemers is tegenwoordig een succesvolle TV-serie gewijd.

Maar verder gaat het nooit over dat onderwerp. Wat gebeurt er met iemand na diens dood? Mary Roach schreef als haar eerste boek een heel werk waarin het nut van kadavers voor de rest van de mensheid besproken wordt. Daarbij kijkt ze onder meer hoe lijken van nut zijn als oefenmateriaal voor plastisch chirurgen, of om veiliger auto’s te krijgen. Ze bezoekt een griezeltuin, waar menselijke kadavers liggen te ontbinden; zodat onderzoekers meer informatie kunnen geven aan politieagenten, over hoe lang een aangetroffen lijk al dood is.

En ondertussen schept ze er een vrij sadistisch genoegen in om de lezer mee te geven wat ze ziet. Of ruikt. Mensen bestaan deels uit vet, dat niet in het grondwater oplost, maar zich op andere wijze verspreid. Na het bezoek aan die griezeltuin stonken haar schoenen nogal een tijd.

Zoiets zou morbide kunnen heten. Net als dat dit hele boek makkelijk als luguber is af te doen.

Toch vond ik haar poging interessant. Stiff is alleen wel duidelijk een eerste boek. Er mist nog een evenwicht in wat ze brengt, waar bijvoorbeeld Bonk dit wel heeft. Nu dwaalde Roach me soms wat al te makkelijk af in de krochten van de medische geschiedenis, waarin bijvoorbeeld poep zo vaak als geneesmiddel blijkt te zijn voorgeschreven. Hoe interessant zulke feitjes ook zijn, ze doen in groter verband niet terzake.

Stiff is daarmee een eminente poging om een met taboes bekleed onderwerp enigszins van zijn van huiveringwekkende kantjes te ontdoen. Daarbij helpt Roach’ licht verbaasde blik zeer. De dood hoort bij het leven; en dat wordt misschien wel te zeer alleen in genrefictie weggestopt, denk ik.