Bijbel volgens ~ Nicolaas Matsier
Het is alleen zuiver drinken aan de bron, zo luidt éen van mijn vele vooroordelen op boeklog. Dus wou ik meer over de Bijbel weten, dan zit er waarschijnlijk niets anders op dan die verzameling teksten te gaan lezen.
Maar dat zou dan weer niets verklaren over de talrijke raadsels die voor mij kleven aan dit boek.
Wat in de verzameling werd opgenomen lijkt me namelijk inmiddels arbitrair. De delen die apocrief heten, en dus niet tot de officiële Bijbelcanon behoren, zijn al zo lang geleden afgewezen dat vaak al lang niet meer duidelijk is waarom.
En deze zomer hoorde ik John Lloyd vertellen over hoe hij de eerste Bijbelboeken had gelezen als een scriptdoctor — omdat hij ondertussen geleerd had dat er behoorlijk geschoven is met die delen in de eerste eeuwen na Christus. Lloyd zag daarbij dat Genesis uit zeker drie oorspronkelijke boeken had bestaan, die nogal slordig tot éen waren gemaakt.
Ook is er nog dat andere aspect dat aan de Bijbel kleeft. Er staat in dat boek niet wat ons — want zelfs ik heb ooit godsdienstonderwijs genoten — zo verteld werd. De boektekst is doorgaans aanzienlijk beknopter. Uitleggers gaan daar dan zaken bij verzinnen.
Dus had ik inmiddels ook bij Guus Kuijer terecht gekund, die nu al drie delen schreef van een Bijbel voor ongelovigen. Waarin het hem er om ging die verhalen nog eens door te geven.
Maar dan las ik liever eerst toch Nicolaas Matsier. Die ook ooit met de Bijbel is opgevoed. Het geloof vervolgens verliet. En tientallen jaren later die Bijbel nog eens echt ging lezen. Om daarbij een heel andere verzameling teksten voorgezet te krijgen dan hij zich herinnerde.
Zijn verbazing geeft dan voor mij de grootste waarde aan een boek als dit.
De Bijbel volgens Nicolaas Matsier verscheen oorspronkelijk als een reeks columns in de krant. Dat deed dan weer af aan deze bundel. Ik had weleens het idee dat Matsier zijn oorspronkelijke ideeën heeft moeten oprekken of comprimeren om aan de exacte lengte van die krantencolumns te komen.
Bovendien las hij alleen het Oude Testament, en is de titel van deze bundel licht misleidend. Geeft hij verder wel wat wordingsgeschiedenis van dat Bijbelboek, maar tegelijk zo veel minder dan waar ik op hoopte.
Matsier was op zijn best als hij bijvoorbeeld moest vaststellen hoeveel indruk de verhalen vroeger bij de schoolplaten hadden gemaakt — en hoe anders het was wat de Bijbel wel gaf in vergelijking met toen.
En een paar weetjes pik ik toch ook altijd mee. Volgens een Jan Fokkelman bestaat het Oude Testament voor een derde uit poëzie; al is de meeste daarvan ingebed in het proza.
Ook is er nog een extra overtreffende trap in het Hebreeuws, die ons dan via de Bijbelvertalingen bereikt heeft. Koning der Koningen. Boek der boeken. IJdelheid der ijdelheden. Dit dan omdat Het Hooglied eigenlijk ‘Lied der Liederen’ had moeten heten — in Engelse Bijbelversies ook ‘Song of Songs’ is genaamd.
Maar in dat Hooglied komt het wordt God niet éen keer voor. Laat staan die HEER, zoals Matsier consequent schrijft. Waarom dit deel met liefdespoëzie dan toch tot de heilige verzameling hoort, is éen van die raadsels die een leek vrijwel meteen ziet, en hele generaties aan gelovigen toch nooit tot een verklaring verleidde.
RSS feeds