Box of Matches ~ Nicholson Baker

► door: A.IJ. van den Berg

Baker kan een nogal obsessief auteur zijn. Een fanatiek verkenner is hij dan van het kleine, en schijnbaar onbeduidende.

En juist die gedrevenheid om stil te willen staan bij zo veel dat de moeite niet eens waard lijkt, kan zijn boeken heel aardig maken.

Want gerekend naar de maatstaven die normaal voor fictie gelden heeft de roman A Box of Matches bijna niets te bieden. Elke normale ontwikkeling ontbreekt. De personages zijn aan het einde van het boek geen andere of betere mensen geworden dan ze waren aan het begin. Laat staan dat er zoiets een plot zou zijn in het boek.

A Box of Matches bevat 33 hoofdstukken die telkens op dezelfde manier beginnen. Een 44-jarige man staat op, voor zes uur ’s ochtends vaak, en steekt dan de haard aan.

In de eerste hoofdstukken wordt vervolgens beschreven hoe hij in het donker koffie zet. De man heeft ook nog een vrouw en twee jonge kinderen. Die mogen niet wakker worden van zijn gescharrel zo vroeg.

De meeste hoofdstukken bieden vervolgens afgeronde episodes aan back-story — die over de pietluttigste dingen kunnen gaan. Zo duurde het even voor de man wist of hij de haard in zijn tweehonderd jaar oude huis wel aan kón steken. En vervolgens moest er hout komen, voor de haard.

Maar juist in die schijnbaar zo onbenullige verhaaltjes zit de grote charme van dit boek. Nicholson Baker’s toon is vooral zo goed. Hij wist telkens een glimlach op te roepen bij mij.

En tegelijk presteerde hij het schijnbaar onmogelijke. Baker wist vast te leggen hoe een doodnormaal gezinsleven verliep, in de VS ergens eind twintigste eeuw. In een traditionele roman had zoiets nooit gekund; want in traditionele romans gaat het altijd eerst nog om het drama.

Dus lukte het de auteur een intrigerende vorm te vinden voor iets waaraan eigenlijk nauwelijks boeiend vorm te geven is.

Nicholson Baker, A Box of Matches
178 pagina’s
Chatto & Windus, 2003

[x]