Schrijfdagboek ~ Jan van Mersbergen
Een kleine tweeënhalf jaar beslaat het Schrijfdagboek van Jan van Mersbergen, over zijn werk aan een roman, die zich toch in niet veel meer dan tweeënhalve dag afspeelt. Het roezige carnavalsboek: Naar de overkant van de nacht.
Dit dagboek laat onder meer zien waar de kiemen lagen voor die roman. Zo was er een man, bij Oprah, die zich gestort had op de verzorging van een gehandicapte drieling — niet eens van hem — en die tijdens het TV-interview plots leek te beseffen hoe onmenselijk zwaar de taak was die hij vrijwillig op zich had genomen.
En er was dat carnaval. Van Mersbergen wilde altijd nog een roman schrijven over het feest; mede om de hunkering die hij als jongen voelde elk jaar naar die paar dagen.
Alleen komt het bij schrijven nooit aan op zulke ideeën. Want ideeën heeft iedereen. Wil een roman ook wat voorstellen dan moet die een vorm krijgen die dwingt, en tegelijk toch volkomen vanzelf spreekt. Voor de lezer moet het allemaal lijken alsof het boek alleen op deze manier geschreven had kunnen worden.
Uit het Schrijfdagboek blijkt dat het nog lang duurde voor Van Mersbergen de maat vond die de roman het best paste. Van de worsteling om zover te komen, wordt uitgebreid verslag gedaan. Tot de auteur het éen keer wist, na de Vastelaovend in 2011 te hebben meegemaakt, en daarbij beseft te hebben waar het bij carnaval om gaat.
Daarop ging het herschrijven snel.
En zo’n jarenlange worsteling overziend, is het haast een wonder dat er nog romans verschijnen.
Nu geldt wel dat ik Naar de overkant van de nacht als boek beter geslaagd vond dan vrijwel alles wat ik aan oorspronkelijk Nederlands proza las dit jaar. In dit geval lijken alle inspanningen, en al die tienduizenden weggeworpen woorden uit eerdere versies, dus niet voor niets te zijn geweest.
Hoe prijzenswaardig Schrijfdagboek ook is, vanwege de eerlijkheid van de auteur, zijn woorden gaan wel over een boek dat algemeen onthaald is als een heel geslaagde roman. Dit bijboek volgt daar wel heel snel op. Schrijfdagboek is daarom nog niet af, voor mij.
Ik ben gewoon heel benieuwd naar Van Mersbergen’s ideeën over vijfentwintig, dertig jaar. De afstand in tijd was bijvoorbeeld zo bijzonder was aan de terugblik van Thé Tjong-Khing, op zijn werk aan de strip Arman & Ilva. Omdat deze sommige tekeningen niet kon aanzien, doordat ze in veel te weinig tijd waren gemaakt.
Tegelijk hebben bijvoorbeeld tal van dichters duidelijk gemaakt dat zij zelden goed kunnen inschatten wat hun beste werk is, achteraf.
Van romanschrijvers is dan weer bekend dat zij zelden hun eigen werk helemaal teruglezen.
* Schrijfdagboek is in pdf-formaat te downloaden bij de Revisor
RSS feeds