Reis naar Italië ~ Michel de Montaigne
Een kleine twee eeuw was vergeten dat er naast de essays nog een manuscript bestond van Michel Eyquem, heer van Montaigne [1533 — 1592]. Ineens dook toen een reisverslag op, over een tocht van ruim zeventien maanden, door Duitsland, Zwitserland, en Italië.
De eerste helft van dat reisverslag is geschreven door een onbekend gebleven secretaris; die daarbij waarschijnlijk optekende wat door Montaigne gedicteerd werd. Ook dit deel van de tekst gaat namelijk telkens nauwgezet in op de gezondheid van deze heer.
Hij had nierstenen. Die gaven hem bij tijden kolieken.
In Rome werd deze hulp ontslagen, en nam Montaigne zelf de pen ter hand. Daarbij verzuchtend dat hij beter het voorbeeld van zijn vader had kunnen volgen; die altijd een secretaris had gehad.
En dan ineens bevat dit boek enkele korte oerreportages, van een man die trachtte alles zonder vooroordeel te benaderen.
Toch is Reis naar Italië eerder een unieke historische bron dan een aardige leestekst. Vergelijkbaar met een lang avondje vol dia’s van een vakantie van bekenden, waaraan enkel bijzonder is dat ze uit de zestiende eeuw stammen, en de maker soms net een hedendaags mens lijkt. Het manuscript was domweg nooit bedoeld om door anderen te worden gelezen. Dus bevat het nogal wat elementen die telkens terugkeren.
Hoe ver er gereisd was op een dag staat telkens aangetekend. Hoe het eten was. Wat alles kostte. Of de vrouwen er een beetje leuk uitzagen ter plaatse.
En daarnaast trok Montaigne van kuuroord naar kuuroord. Om overal het water te proberen, in de hoop zo van zijn kwaal verlost te raken; of tenminste de symptomen daarvan te verminderen. Nauwgezet werd daarom bijgehouden hoeveel hij dronk, en wat er daarvan weer werd uitgepiest.
Verder zocht hij overal vooraanstaande mensen op om met hen over het geloof te praten — opnieuw zonder daarbij te oordelen. Van deze ontmoetingen zal me vooral de klinische beschrijving bijblijven van de besnijdenis van een Joods jongetje.
Alleen is dit geen boek om veel over te onthouden. Ondanks dat Montaigne-apogeten dit werk zien als een prachtige tegenhanger van de essays. Omdat het zo veel meer vertelt over zijn dagelijks leven — een buitenkant biedt van de man, waar de essays vooral de innerlijke mens tonen.
Ik wist ook vrij zeker dit boek eerder te hebben gelezen. Waardoor het me bevreemdde dat ik niets van de inhoud reproduceren kon.
Door citaten van Ruud Welten uit het werk trad er bovendien twijfel op, aan mijn herinnering.
Maar nee, Ik las dit boek eerder. En ik kan het een ieder aanraden als bron, over hoe men reisde in de zestiende eeuw. Waarbij dan onder meer opvalt dat er wel bedienden aanwezig zijn, maar hun aantal noch hun namen ooit genoemd worden. Net als dat veel andere zaken, zoals de huurpaarden waarop men ook wel reed, voor Montaigne voor zichzelf spraken, en nooit worden uitgelegd.
Hoogstens klaagde hij over de prijs. En zulke klachten zijn nu net iets dat hij met alle toeristen van nu gemeen heeft.
RSS feeds