8 seconden ~ Herman Chevrolet

Voegde het iets toe aan de spannendste wielerwedstrijd ooit om daar twintig jaar later nog een boek over te schrijven?

Nog weer tien jaar later is dat trouwens een grotere vraag geworden. Wie op videosites als YouTube zoekt naar ‘Tour de France 1989’ kan daar opnames terugvinden van rechtstreekse TV-uitzendingen van toen. Zwijg ik maar over de illegale kopieën van documentaires over die ene cruciale tijdrit. Zo veel video was er in 2008/2009 zeker nog niet zo makkelijk beschikbaar.

Stond de schrijver ook voor de opgave om een wedstrijd spannend te maken waarvan iedereen met belangstelling voor dat wielrennen de uitslag al kent.

Op zondag 23 juli 1989 was de laatste etappe van de Ronde van Frankrijk bij uitzondering een individuele tijdrit, van 24½ kilometer. De leider in het algemeen klassement, de Fransman Laurent Fignon, had daarin een voorsprong van 50 seconden te verdedigen tegenover zijn enige overgebleven concurrent, de Amerikaan Greg LeMond.

Toch won de laatste, met de kleinste voorsprong waarmee de etappekoers ooit beslist werd.

En de spanning zat hem niet alleen daar in. Het duurde nog ruim twee minuten na LeMond’ s finish voordat Fignon zijn rit beëindigde, waardoor er al die tijd de onzekerheid hing wie had gewonnen. Wachten op een ontknoping kan de tijd heel langzaam laten lopen.

Acht seconden doet alleen meer, veel meer, dan het verhaal vertellen van die ene korte tijdrit. En al evenmin bestaat het boek enkel uit een aangekleed verslag van die Ronde van Frankrijk dat jaar.

1989 was ook het jaar voor de grote veranderingen in wielersport — of sport in het algemeen — en daarmee het einde van ‘het romantische tijdperk’. In die Ronde van Frankrijk gingen de kopmannen, of zelfs Gele Trui-dragers zelf, nog onbekommerd in de aanval. Wat onder meer kwam door het ontbreken van rigide ploegdiscipline, mede omdat er geen mobiele communicatie was, de renners onderweg kregen nauwelijks iets mee van de situatie in de koers. En ook omdat alle nivellering pas later zou optreden.

Door de systematische en zeer effectieve doping, en omdat training eindelijk serieus werd aangepakt, zouden daarop de verschillen tussen de gemiddelde prof en de echt goede renners aanzienlijk kleiner worden. Behalve dan dat ook gold: dat wie niet dopete ineens niet meer mee deed. Kon hij nog zo in vorm zijn, en betere tijden rijden op de klimmetjes dan tijdens de door hem jaren daarvoor nog gewonnen wedstrijden.

Herman Chevrolet neemt ook een lange aanloop in Acht seconden. Dit dan vooral om de wielercarrière van Greg LeMond in perspectief te zetten. En dus begint zijn verhaal al tien jaar voor 1989, als de Amerikaan naar Europa komt. Bernhard Hinault komt zelfs nog uitgebreid voor in het boek, ook om diens rivaliteit met zijn landgenoot Laurent Fignon.

Die aanloop had van mij wat korter gemogen. Ook al omdat de voornaamste waarde van dit boek zat in het terloopse commentaar van Herman Chevrolet, bijvoorbeeld over doping, of in zijn kritiek op koerstactiek in 1989 van de Nederlandse wielerformatie PDM. Die er geen was, omdat de ploeg met vier vedetten reed, zonder speerpunt, omdat éen van hen Groen wilde veroveren, en de ander het bergklassement — Rooks, Theunisse, Kelly, en Alcala.

Verder wist ik bijvoorbeeld niet dat een jonge Johan Museeuw al deel had uitgemaakt van die vreemde ADR-ploeg, en dat deze het klassement van Greg LeMond weleens moest redden door deze terug te brengen.

Ook had ik het na lezing nodig om even YouTube te raadplegen voor wat precieze details. Om daarbij enerzijds te zien dat er in dertig jaar nogal wat veranderd is in de koers; ze fietsten op stalen frames toen, bijna niemand droeg een helm, en bergop reden ze allemaal veel te zwaar vergeleken met nu. Terwijl bij heel wat scènes ook speelde dat ik die indertijd live al had meegemaakt.

Toch, bij sport is niets zo boeiend als een wedstrijd die nog loopt, waarvan niemand de uitslag al kan kennen. Dan kan de hartslag ook aanzienlijk versnellen als de spanning toeneemt. Op het moment dus dat sport kijken eerder lijkt op het ophalen van jeugdherinneringen, wordt de emotionele beleving nogal wat weëer.