Nee heb je ~ Renate Rubinstein

Dit is het boek waarin Renate Rubinstein zich voor het eerst openlijk uitsprak over haar ziekte. Ze leed toen al zeven jaar aan multiple sclerose, maar vermeed iedere verwijzing daarnaar in de toch vrij persoonlijke columns die ze schreef voor Vrij Nederland. Het was ook een te groot onderwerp, waar te veel over te zeggen viel, om even af te doen in een column of wat.

Rubinstein vertelt in dit boek droog zakelijk over haar aftakeling, en al wat daarbij komt kijken; zoals de lelijkheid van de rolstoelen en scooters die haar mobiel moeten houden. Maar meer nog is Nee heb je een gedachtenoefening over wat ziek zijn is en wat gezond. Een conclusie daarover luidt dat buitenstaanders vrijwel onmogelijk over een ander kunnen oordelen, omdat hun zogenaamd objectieve blik alles banaliseert. Ieder individu past de werkelijkheid inwendig toch al aan om daarin te kunnen functioneren, en zieken zullen dat als zij lijden nog iets sterker doen. Niet wat allemaal niet meer kan, wordt dan de maat, maar alles wat nog wel mogelijk is. En het plezier dat ook dit nog brengen kan.