Tussen stro en veren ~ Ileen Montijn

► door: A.IJ. van den Berg

Wat ben ik toch altijd blij om een boek te lezen waarin een historicus beheerst een onderwerp uit de cultuurgeschiedenis isoleert, en dat helder behandelt. Dat bed, wat daar niet al over te vertellen is. Bijna ieders leven begint erin, en dat van velen eindigt er ook; al zal dat zelden in precies hetzelfde bed zijn. Om dan nog maar te zwijgen over de tijd die wij allen er slapend in doorbrengen.

Prettig aan dit boek is dat Illeen Montijn veel feiten aandraagt, zoals wanneer huizen aparte slaapkamers kregen, en welke bedden en matrassen wanneer in gebruik kwamen. Maar ook beviel me dat de geschiedenis erdoor gaat leven. Want, niet alleen slapen wij nu korter dan de generaties voor ons, het bed was ooit veel meer dan nu een plek om ziek te zijn en te helen; gezien de primitieve geneeskunde van voor de penicilline.

Alleen, er groeit toch ook ergernis als een historicus beheerst een onderwerp uit de cultuurgeschiedenis isoleert, en ik het idee heb niet het hele verhaal te krijgen. Ook al passen de vragen die bij mij opkomen misschien niet per se binnen de strikte kader van het onderwerp; ze hebben er wel mee te maken.

Goed, dit boekje gaat over het bed, en dus niet over slapen, laat staan al het andere dat onder de dekens plaatsvindt. Maar dan nog. Opmerkingen die bij mij tijdens het lezen invielen, zijn onder meer:

  1. hoe zit het met de wieg, en de geschiedenis daarvan? Ik herinner me te veel verhalen over mensen die als kind in een kastlade sliepen.
  2. zijn er riten om de overgang te vieren van als een kindje uit de wieg naar een ledikant mag, of een nog groter bed?
  3. hoe zit het met die Groninger traditie om kleine kinderen buiten in een soort konijnenhokjes hun middagdutje te laten doen?
  4. het ziekbed apart in de huiskamer, was daar niet meer over te zeggen geweest?
  5. dan was er ook nog die opvallende Friese traditie waarin een meisje en haar vrijer geheel gekleed de nacht, of een gedeelte daarvan, samen in bed doorbrachten. Niet alleen het Franse Hof ontving in bed;

Enfin. Ernstig is het allemaal niet wat ik mis, en toch was het prettig geweest nog iets meer overdonderd te zijn over wat de schrijfster allemaal had uitgezocht.

Ileen Montijn, Tussen stro en veren
Het bed in het Nederlandse interieur

160 pagina’s
Inmerc bv, 2006

[x]opgenomen in het dossier: