Book of Happiness ~ Nina Berberova

Van de schrijfster Nina Berberova [1901 – 1993] bezit ik de autobiografie Cursivering van mij, die bij het lezen nogal indruk maakte indertijd. Verdere vertalingen naar het Nederlands van haar werk zijn er nauwelijks. Net als dat zelfs op de internetten informatie schaars is over haar.

Ik wist wel dat de boeken die ze in de jaren dertig schreef speciaal waren. En dan niet eens alleen om de portrettering van Russische ballingen in het Europa van na de Oktober-revolutie. Dus liet ik dit boekje invliegen uit de VS, toen het daar voor een paar centen verramsjt werd.

Alleen, wat dan te zeggen over de fictie van een schrijfster, uit die andere tijd en cultuur, met zijn afwijkende verteltradities?

Allereerst valt op hoe effectief het is wat ze doet. Misschien komt het omdat ze voor landgenoten schreef, en die veel niet uitgelegd hoefde te worden. De Russische revolutie werkt in alles door in deze roman, en toch komt die er geen moment rechtstreeks in voor.

Het verhaal van dit boek gaat over Vera, en haar leven voor 1918 en in de decennia daarna. Grotendeels is dat gewoon het leven van een opgroeiende vrouw, die verliefdheden kent en liefdes doormaakt. Alleen zijn de omstandigheden daarvoor niet altijd normaal. En boeken over geluk zijn saai, dus maakt Vera ook in die liefdes veel mee. De titel van deze roman lijkt nogal ironisch, en toch ook weer niet in het besef van de kracht die émigré’s moesten opbrengen om gewoon telkens maar verder te gaan.

Opvallend ook hoe modern dit boek soms aandoet, zeker in de passages waar Berberova maar weinig woorden nodig heeft om toch veel te vertellen. Het is ook zo nuchter, waar de schrijfster heel larmoyant had kunnen zijn.