Four Stories ~ Alan Bennett

► door: A.IJ. van den Berg

Wat maakt deze verhalen zo goed? Niets is moeilijker dan het antwoord op een schijnbaar simpele vraag als deze. Maar laat me eens iets proberen.

Alan Bennett is het best bekend als de schrijver van toneel. En die achtergrond weegt ook wel mee in deze verhalen. Drie van de vier zijn geschreven vanuit het standpunt van een alwetende verteller, die zijn personages als pionnen over een schaakbord schuift. Het vierde verhaal is autobiografisch.

Het valt op dat de personages in de verhalen in een vervelende, zo niet onmogelijke situatie worden gebracht. Maar, omdat het Britten zijn laten ze niks van hun ongemak merken. En dat gegeven alleen al maakt de verhalen humoristisch, op een prettige maar wat schurende manier.

In ‘The Laying of the Hands’ verzamelt zich een gemêleerd gezelschap in een kerk, voor een herdenkingsdienst. Hun masseur is overleden. Hun homoseksuele masseur. Maar waaraan ging die eigenlijk dood?

‘The Clothes They Stood Up In’ lijkt het gegeven te hebben van een broodje aap-verhaal. Een echtpaar komt thuis van een avondje opera, en alles uit hun huis is gestolen. Wat is er gebeurd?

Met ‘Father! Father! Burning Bright’ heeft Bennett het scenario bewerkt van een televisiedrama. Bij het schrijven dacht hij zelf de hoofdrol te gaan spelen, en zoals zijn gewoonte is, kregen de andere personages daarom alle grappen en leuke teksten. Dit verhaal had als bedoeling iets meer over het belangrijkste personage te vertellen. Dat lukt ook wel. Maar het is toch eerder een opvallend effectieve mengeling van komedie en tragedie, over een vader die in het ziekenhuis ligt.

Het slotverhaal ‘The Lady in the Van’ is ook opgenomen in Bennett’s verzameling Writing Home. Daar kende ik het al van. Maar het gegeven blijft prachtig. In de jaren zeventig geeft Bennett de merkwaardige mevrouw S. toestemming de bus waarin zij woont bij zijn huis neer te zetten. Daarmee begint een moeilijke, vijftien jaar durende relatie tussen beide.

En weer is het meest indrukwekkend wat niet verteld wordt.

Alan Bennett, Four Stories
282 pagina’s
Profile Books, 2006
Oorspronkelijk 1998, 1999, 2000, 2001

[x]