Uncommon Reader ~ Alan Bennett

► door: A.IJ. van den Berg

Onbedoeld las ik twee satires op Engeland en het Britse koningshuis tegelijk, die ondanks alle verschillen merkwaardig genoeg toch hetzelfde plotgegeven hadden. Morgen wordt hier Queen Camilla van Sue Townsend behandeld, vandaag komt dit dunne sprookje van Alan Bennett aan bod.

Want, iets anders dan een bijna ouderwets sprookje is dit boek toch niet te noemen. Kwam het toevallig goed uit dat in legendes en volksverhalen vaker koninginnen voorkomen. Maar het is voor de verandering ook wel leuk dat iedere lezer meteen weet wie er met ‘The Queen’ bedoeld wordt.

Deze Queen wordt plots gegrepen door het boek. Ze gaat lezen, na twee boeken te hebben geleend bij de lokale bibliobus — die ze zelfs mag houden omdat die tak van de dienst wordt opgeheven.

En vanzelfsprekend is er vrijwel niemand in haar omgeving die het zetten kan dat de Queen een lezer wordt. Want lezen is natuurlijk een nogal zelfzuchtige daad. Zelfs al brengen boeken iemand misschien meer begrip bij voor de levens van anderen. Maar een koningin moet ook weer niet te veel neerdalen tot het niveau van haar onderdanen.

Bennett speelt daarbij handig met het gegeven dat al zijn lezers de kant van de Queen zullen kiezen. Natuurlijk heeft lezen nut, zelfs al is lezen iets dat een mens moet leren, en onderhouden.

And it occured to her (as next day she wrote down) that reading was, among other things, a muscle and one that she had seemingly developed. She could read the novel with ease and great pleasure, laughing at remarks (they were hardly jokes) that she had not even noticed before. [110]

Maar dan komt er op het eind nog een draai. Lezen heeft nut, vanzelfsprekend. Maar lezen brengt iemand toch ook maar zo ver, in het leven. Een logisch vervolg is dan om te gaan schrijven. Alleen is dan meteen de vraag hoe een staatshoofd die functie rijmt, met de wens tot het scheppen van literatuur…

wordt morgen vervolgd

Alan Bennett, The Uncommon Reader
121 pagina’s
Faber and faber 2008, oorspronkelijk 2006

[x]