Musicofilia ~ Oliver Sacks

Goed dat er eens een boek verschijnt over wat muziek met ons doet. Maar jammer dan weer dat het van de neuroloog Oliver Sacks is. Niet dat ik iets tegen Sacks heb. Ik vind alleen dat zijn methode wat beperkingen heeft.

En ja, daarmee zeg ik waarschijnlijk ook wat over de manier waarop wetenschappelijk onderzoek bedreven wordt naar menselijke vermogens.

Er komen weer tal van patiënten langs in dit boek, die vaak niet eens meer normaal functioneren, maar voor wie geldt dat muziek, en muziek alleen, hen tot opvallende daden aanzet. Elk boek van Sacks is zo’n verzameling ziektebeelden. En elke keer houd ik daar het gevoel over dat Sacks meent iets veelzeggends te kunnen melden over het algemene door vervolgens alleen het bijzondere te beschrijven.

Misschien kan dit moeilijk anders, maar zelfs dan zou een opmerking over de beperkingen van die methode toch ook voor de hand liggen. Sacks geeft overigens wel aan dat er betrekkelijk weinig onderzoek is gedaan, naar hoe wij muziek verwerken.

Ik blijf vaak iets van plaatsvervangende schaamte houden, als de optocht aan stakkers voorbijtrekt. Geweldig dat er in Alzheimer-patiënten nog een vonkje geheugen oplicht als er liedjes gezongen worden. En dan?

Het is opvallend dat muziek zo veel kan oproepen; dat muziek van alle kunsten het meest direct mijn emoties kan raken. Goed, dan kan ik zeggen, laat dat wonder dan een wonder blijven. Maar zo werkt wetenschap niet, of kennisvermeerdering voor mij persoonlijk. En ik geloof ook niet dat een verklaring van het mirakel het wonder minder groot zou maken. Integendeel.

Het interessantst vind ik dit boek daarom als het ingaat op wat bijna iedereen gemeen heeft in de beleving van muziek. Als Sacks verkent wat er gebeurt bij het luisteren, of het zingen, of het bespelen van een instrument. Maar daar is het weer veel te oppervlakkig over.