Island of the Colorblind ~ Oliver Sacks

► door: A.IJ. van den Berg

Had ik dit boek eerder ingekeken, en toen al snel weggelegd? Het kan ook zijn dat me de TV-beelden over Sacks’ reis me eerder bereikten dan dit boek. Waardoor het onderwerp misschien wel afdoende behandeld was. Ik kan me in elk geval niet herinneren dit boek eerder gelezen te hebben, en toch was een groot deel van de inhoud me wel bekend.

Kleurenblindheid fascineert me ook, vanwege mijn eigen mutatie. Maar mijn afwijking is hoogstens dat de kegeltjes in mijn oog het licht iets anders verwerken dan bij de gemiddelde mens gebeurt. Dus moet u mij nooit kleding voor u laten kopen. Tegelijk is mijn zicht in de schemering weer zo veel beter dan normaal dat ik dit een aardige compensatie vind.

De kleurenblinden in het boek van Sacks kunnen slechts kijken met de staafjes in hun netvlies, die wij vooral gebruiken om in het halfdonker ook nog iets te kunnen zien. Dit maakt hen ernstig bijziend, en bovendien overmatig gevoelig voor licht. Deze afwijking is bijzonder, want treedt heel zelden op. Maar omdat de genen er een belangrijke rol in hebben, wil die nog weleens voorkomen binnen gesloten gemeenschappen. Sacks is te beleefd om voor dit verschijnsel het woord inteelt te gebruiken, maar daar komt het natuurlijk wel op neer.

Het eiland van de kleurenblinden ligt in Micronesië, dus had de neuroloog Sacks ook leuk wat te vertellen over de reis erheen, en de rijke, maar afwijkende tropische natuur daar.

Een tweede opstel in dit boek gaat ook al over een reis naar een eiland in die Grote Oceaan, maar dan éen waarop opvallend veel patiënten zijn met een aparte variant op de Ziekte van Parkinson. Ook groeien er veel palmvarens; oerbomen die er al waren toen de dinosauriërs nog op de aarde rondliepen.

Beide delen van het boek zijn daarom een curieuze mengeling van reisverslag, botanisch dagboek, en medische verhandeling.

Nu blijft het altijd beschaafd zielige mensjes kijken met Sacks, want hij is natuurlijk een aardige dokter, met een lieve kerstmannenbaard. Maar ik merk dat mijn belangstelling voor dit genre boeken verdwijnt. Ja, misschien kunnen we meer leren over wat ons mens maakt door naar de meest afwijkenden onder ons te kijken. Mijn nieuwsgierigheid in deze bestaat alleen niet meer.