Darwins engel ~ John Cornwell
Waarom zou iemand een boek als dit lezen, waarvan de inhoud en argumentatie zonder het te openen al te voorspellen is?
Om dat te verklaren, moet ik eerst uitleggen waarom Richard Dawkins’ God Delusion [God als misvatting] me interesseerde indertijd. Desondanks. Zelfs al was over Dawkins hetzelfde op te merken als over Cornwell. Ik wist van tevoren heel goed dat Dawkins nogal eenzijdig tegen religie te keer zou gaan. Maar de man komt weleens met een humoristische formulering om zijn gelijk te halen. En mijn lezen moet ook gewoon een plezier zijn.
Dus interesseerde me niet de inhoud van wat Dawkins schreef, maar welke argumentatie hij gebruikte. En welke argumenten hij daarbij wegliet ook.
Precies dat laatste gold vooraf voor Cornwell’s boek. Ik wilde gewoon weten wat hij op Dawkins aan te merken had — en vooral dan welke retorische trucs hij daarbij inzette.
En dat bleken er nogal wat te zijn.
Allereerst geeft Cornwell aan blij te zijn met de publicatie van God als misvatting. Niet om dat hij het met de inhoud eens zou zijn. Maar omdat het boek tot zo’n brede discussie leidde, in alle media.
Zoiets is meteen al ontstellend kwezelig. Cornwell huichelt. Dawkins’ succes stelde hem bovendien in staat leuk een antwoordboekje te schrijven. Als er ineens vraag naar boeken over geloof en ongeloof blijkt te bestaan, spelen uitgevers daar vanzelfsprekend op in. Dat weet hij best.
John Cornwell is katholiek, en hij keerde na twintig jaar twijfel toch weer terug in de schoot van de moederkerk. Dit zijn beide geen triviale opmerkingen. Iemand die uiteindelijk niet zonder geloof kon leven, is het per definitie oneens met kritiek op religie. Hoe legitiem de argumenten daarin misschien ook zijn; uiteindelijk schiet die kritiek altijd tekort.
Dat Cornwell een glibberige manier van denken heeft, was me al opgevallen zonder dat ik iets over zijn achtergrond wist. Zo veegt hij regelmatig alle atheïsten op éen hoop, alsof ook zij tot éen kerk zouden horen. En vervolgens zijn dan de misdaden van Hitler, Stalin, en Mao bij hem uitermate atheïstische wandaden. Alleen mag hij dat niet zeggen, vindt Cornwell zelf, na het daarvoor toch gezegd te hebben.
Zoiets is niet alleen een jezuïetenstreek, er is ook behoorlijk wat op af te dingen — al ontbreekt alle behoefte daaraan, bij mij.
Mede omdat Cornwell er voor kiest om telkens heel selectief toe te lichten welk aspect uit Dawkins’ beter had gekund, ontbreekt in zijn eigen boek verder alle roer en richting. Ik vond de schrijver na een tijdje bovendien een laffe humorloze lul, excuseer me de uitdrukking. Al heb ik er enig plezier aan beleefd om zijn retoriek te ontleden.
RSS feeds
Joh.Diepraam op 17 augustus 2008 @ 15:56:24
Grappig, uw leeservaring mbt John Cornwell loopt parallel met de mijne. De marges in het boek staan vol met ontmaskeringen van de argumentatietechniek van Cornwell en de typering jezuïetenstreken kon ik ook niet naltaten te gebruiken. Ik ben bezig alles op papier te zetten en dan zend ik u dat toe.
Vriendelijke groet,
Han Diepraam