Gesprekken met James Joyce ~ Arthur Power

► door: A.IJ. van den Berg

Joyce’ boek Portrait of the Artist as a Young Man was aanleiding dit deeltje Privé-domein toch eens te bekijken. Lang, lang stond het al bij mij in de kast. Zo lang al dat ik niet wist of ik het ooit had gelezen.

Dat weet ik overigens nog steeds niet. De inhoud van deze herinneringen lijkt me heel makkelijk weer te vergeten. Hoogstens de allergrootste Joyce-fans zullen blij zijn iets meer te kunnen weten over wat de meester allemaal gelezen had. Al was het niet eens zo’n groot lezer, die Joyce.

De kunstcriticus en schilder Arthur Power kwam evenals Joyce uit Dublin, en trok eveneens erg jong uit Ierland weg. Wat de band tussen beide mannen precies is geweest, blijft in het midden. Hoogstens kan gezegd worden dat ze elkaar regelmatig opzochten — in een tijd dat zulke visites aanmerkelijk normaler waren dan nu, omdat vermaak als de TV nog niet bestond. Tegelijk twisten de mannen steeds weer over boeken en schrijvers. Waarbij Power zijn belezenheid telkens unverfrohren tegenover die van Joyce zet.

In het boek, dat zeker veertig jaar later gebaseerd werd op aantekeningen van toen, geeft Power ook wel toe zich erg op zijn eigen gelijk te hebben vastgepind; in jeugdige overmoed.

Nu zeggen geen van beide veel bijzonders over hun lectuur. Korte oordelen zijn het meestal: dit is goed, en dat dus niet. Uitwijdingen zijn schaars. Hoogstens zijn opmerkingen interessant als die Joyce over Tsjechov geeft, of Proust:

De stijl van Proust brengt die bijna onmerkbare maar meedogenloze erosie van de tijd over, die, zoals ik al zei, het motief van zijn werk is.

Ook over Joyce’ eigen boeken komt er inhoudelijk niet heel veel langs. Behalve dan Power Portrait of the Artist as a Young Man duidelijk prefereerde boven Ulysses. Dat oordeel sprak hij ook rustig uit, wat misschien wel het beste bewijs van vriendschap tussen beide mannen is. Maar Joyce vond een rijp werk als Ulysses bijna uit principe al onvergelijkbaar met zijn debuut.