Writer’s People ~ V.S. Naipaul

► door: A.IJ. van den Berg

Ik stond op het punt een geautoriseerde biografie over Naipaul te lezen, die volgens de critici niets van de man overlaat. Als mens dan. Als schrijver staan zijn kwaliteiten buiten kijf. Daardoor moest ik er dus rekening mee houden na die biografie misschien nooit meer een boek van Naipaul te kunnen lezen.

Dus las ik eerst nog deze heel recente bundel, met schrijversportretten, en reflecties over hun werk. Van de vijf stukken gaan er twee voornamelijk over Indiase literatuur, en de problemen daarvan. Eén reflecteert op Flaubert, de moderne roman, en de klassieke vertelkunst. De overige staan dichter bij Naipaul zelf, en zijn daarmee autobiografischer.

Naipaul is daarin regelmatig op een vreemde manier eerlijk, zoals vaker in zijn werk. Aan zijn vader kan hij liefdevol terugdenken, om twee zinnen later diens schrijversschap volkomen onderuit te halen. Te beperkt van opzet, te nauw van blik. Als Naipaul in zijn positie was geweest, had hij dit en dat helemaal anders gedaan.

Na zijn emigratie naar Engeland had Naipaul lang weinig succes, als schrijver. Toch waren er medeauteurs die veel in hem zagen, en hem zo goed mogelijk hielpen. Onder hen was Anthony Powell, schrijver van de maar doorslepende romancyclus A Dance to the Music of Time.

Naipaul meldt nooit echt een boek van Powell te hebben gelezen, en spijt te hebben dit alsnog te hebben gedaan:

There was none of the shape I had expected to find in the longer book. There was less and less care in the writing: everything was over-explained; the matter became more nakedly autobiographical; and there was a strange new vanity in the writer, as of a man who felt he had made it, and could do me no wrong, could now like a practised magician pull his old comic characters out of his hat and feel he had to do no more. [37]

Wel waardeerde Naipaul Powell dan weer als literair criticus.

Ik vond dit boek het interessantst in de puur autobiografische gedeelten. Als Naipaul ingaat op de mechanismen achter zijn waardering voor boeken, en hun schrijvers. Over waarom hij Derek Walcott eerst diep kon bewonderen, en later niet meer. Over waarom sommige meesterwerken dit later toch niet bleken. Over waarom hij tussendoor ooit makkelijk boekrecensies in een paar uur kon schrijven, in het begin, voor het geld, maar later dagen nodig had voor éen.

Maar Naipaul hield ook met recenseren op omdat hij jaloers was op elk nieuw boek dat verscheen…

wordt morgen vervolgd