How to Lie With Statistics ~ Darrel Huff

How to Lie With Statistics was weer eens zo’n klassieke tekst die ik eerder lezen wilde om te zien hoe de auteur zijn betoog had opgesteld, dan om wat hij precies te melden had. Ik heb onder meer zelf gepubliceerd over hoe de Nederlandse media liegen met statistieken; en nieuws blijven maken van ontwikkelingen die helemaal geen nieuws zijn, technisch gezien. Zo wordt iedereen elke verkiezingstijd overvoert met prognoses over zetelaantallen, die grote verschuivingen zouden laten zien. Terwijl die rondgetrompetterde verschuivingen meestal ruim binnen de meetfout vallen van de gehouden enquête.

How to Lie With Statistics is niet echt een leerboek. Er staat geen enkele wiskundige formule in, en jargon wordt zo veel mogelijk vermeden. Wel maakt Huff bijvoorbeeld helder hoe een zo schijnbaar eenduidig begrip als ‘gemiddelde’ misbruikt wordt.

Dit boek is daarmee vooral een elegante cursus intellectuele zelfverdediging, en als zodanig niet genoeg te prijzen. Nu goed, How to Lie With Statistics zou het meest verkochte boek over statistiek zijn in de twintigste eeuw. Op zichzelf zegt dat al veel.

Huff [1913 – 2001] was een Amerikaan, en de uitgave dat ik las, heeft een Britse uitgever. Ik weet niet of dit verklaart dat in de hoofdstukken om en om met dollars en ponden wordt gerekend, maar het viel me op. En was grappig.

Wat neem ik verder eruit mee? Dat Huff toch ook iets zegt over dat zelfs wetenschappers hun voor- en afkeuren hebben, en onbewust statistische methoden kunnen kiezen die hun resultaten aangenaam bijkleuren. Ook wetenschap blijft mensenwerk. Niet dat dit nieuws voor mij was. Maar toch. Sommige boodschappen kunnen niet vaak genoeg herhaald worden. Omdat argwaan eeuwig nodig blijft, tegen alle nieuws dat met fanfares wordt gepresenteerd, hoe vermoeiend die geesteshouding soms ook is.

Darrel Huff, How to Lie With Statistics
124 pagina’s
Penguin Books 1991, oorspronkelijk 1954

[x]opgenomen in het dossier: statistiek, wiskunde