Losse opmerkingen ~ Ludwig Wittgenstein
In mijn boekenkasten staan vele boeken die daar wel nooit meer uit zullen komen. Titels die ooit betekenis hadden, maar horen bij andere tijden, en inmiddels vergeten interesses. Zo bezit ik een aardig stapeltje met boeken van en over Ludwig Wittgenstein [1889 – 1951]. Maar over hem, en zijn werk, ben ik al enige tijd uitgedacht.
Zijn Tractatus Logico-Philosophicus was een poging om te kijken of en hoe de gewone taal in te zetten is om ware uitspraken te doen, zoals in de logica lukt dankzij de daarin gebruikte wiskundige notatie. Maar Wittgenstein vond zijn eigen boek uiteindelijk niet geslaagd. Daarom deed hij veel later nog eens een poging, in Philosophical Investigations | Philosophische Untersuchungen. Dat is weliswaar aardig om de conclusies die Wittgenstein trekt over hoe juist de taal de filosofen weghoudt van begrip. Alleen heb ik nooit van dat inzicht opgekeken.
En hoewel beide boeken aforistische kwaliteiten hebben, volstaat het voor mij wel te weten dat ik er ooit belangstelling voor had. Herlezen hoeft niet.
Alleen was er nog dit zwerfboek, dat niet op de plank bij Wittgenstein stond. En waarvan ik me afvraag of ik het ooit eerder las. Misschien ben ik eerder wel nooit verder gekomen dan de inleiding van Patricia de Martelaere.
Wittgensteins filosofie is een filosofie van de mislukking [het onvermogen om definitieve waarheid noch enig andere vorm van houvast te vinden] mét de suggestie dat zij precies hierdoor de ‘ware’ filosofie is geworden. [19]
Er kleeft aan Wittgenstein inderdaad iets dat tot interessantdoenerij leidt bij sommigen. Een lot dat hij trouwens met menige andere filosoof deelt. Spaar me alleen voor al deze uitleggers, de vrienden, en andere blinde adepten.
Misschien daarom ook hoef ik verder niets meer met dat oeuvre
Enfin, ik las Losse opmerkingen als een bundel aforismen, met vaag die kennis van al dat andere werk in mijn achterhoofd. En dan kon ik het wel met de conclusie eens zijn dat dit boek nooit was uitgegeven ware het van een onbekende auteur geweest. Er nog van afgezien dat de inhoud bijeengeschraapt werd uit kladjes.
Maar toch stond er zo nu en dan wel een memorabele uitspraak in:
De gedachte is reeds vermoeid en kan niet meer gebruikt worden. [Een soortgelijke opmerking betreffende muzikale gedachten hoorde ik eens van Labor]. Zoals zilverpapier dat eenmaal verkreukeld is, nooit meer helemaal glad gemaakt kan worden. Bijna al mijn gedachten zijn al een beetje verkreukeld. [1931]
Esperanto. Het gevoel van walging, wanneer we een bedacht woord met bedachte afleidingslettergrepen uitspreken. Het woord is koud, heeft geen associaties en speelt toch ‘taal’. Een tekensysteem dat alleen in schrift bestaat, zou ons niet zo doen walgen. [1946]
Wat de lezer ook kan, laat dat aan de lezer over [1948]
RSS feeds