Believe in People ~ Karel Čapek
Een boek kan ook te veel kanten van éen schrijver tonen. Dat verwart dan niet alleen de lezer. Daardoor kan deze ook het idee krijgen dat hem door de selectie misschien iets onthouden is waar er wel meer van was.
Believe in People biedt een bloemlezing uit het veelal onvertaald gebleven journalistieke werk van de Tsjechische auteur Karel Čapek [1890 – 1938]. Verder zijn er wat brieven in opgenomen, waarvan de meeste dateren uit de tijd dat hij zijn latere vrouw, de actrice Olga Scheinpflugová, nog het hof maakte.
Dat leverde tezamen een verzameling op die alle richtingen uit zwalkt. Naast columns over de lust van het tuinieren, staan er de stukken in die een bezorgde Čapek schreef toen de Nazi’s Bohemen al hadden ingenomen, en oprukten naar Praag. Naast vele verhalen die duidelijk bedoeld zijn om zijn lezers te vermaken, een brief waarin hij de dan pas achttienjarige Olga in bedekte termen smeekt toch vooral geen abortus te plegen.
Schreef Čapek ook nog weleens een aforisme, waarvan er in dit boek helaas slechts enkele staan.
Imagine the silence if people said only what they know!
The critic: To criticize means to inform the author that he doesn’t do it as I would if I were able to.
Kernstuk van het boek is volgens de samenstelster het betoog ‘Why Am I Not a Communist?’ Omdat Čapek daarin zo duidelijk uitlegt aan alle massabewegingen een hekel te hebben; omdat die alleen kunnen werken door beweringen te verabsoluteren, en daarmee alle kennis over de normale wereld uit te sluiten. Dus is het voor hem niet eens een principe om het Communisme niet te omarmen, hij kan de leer domweg niet met zijn geweten rijmen.
Het belangrijkste wat mij zal bijblijven van deze bundel is het portret van een land, eerder nog dan dat van de schrijver.
Tsjecho-Slowakije was een keurige democratie, op het oog tenminste, maar moest zich laten welgevallen dat de wereld onverschillig bleef toen de Nazi’s kwamen. Volgde na die bezetting nog eens een Communistische dictatuur.
En goed, dan is te billijken dat een onschuldige column, over dat het tijd wordt om te zaaien, het idee versterkt hoe onschuldig het land was voor alle gedwongen veranderingen. Misschien zit deze bundel veel geraffineerder in elkaar dan ik tijdens het lezen besefte.
Gerekend naar de hoogtepunten is dit ook een boek dat ik niet graag had willen missen. Mooi is alleen al dat er betrekkelijk weinig verplichte nummers in de bloemlezing werden opgenomen. Vanzelfsprekend moest het schrijven erin waarin Čapek uitlegt dat het toch echt zijn broer was die het woord ‘robot’ bedacht heeft. En natuurlijk staan er enige ‘brieven uit Engeland’ in een boek van een Britse uitgever. Verder was weinig aan de inhoud voorspelbaar.
Tegelijk las de Engelse vertaling niet echt prettig, waardoor Čapek een beroerder stilist lijkt dan hij geweest zal zijn; om toch éen bezwaar te noemen.
RSS feeds