Of Wolves and Men ~ Barry Holstun Lopez

► door: A.IJ. van den Berg

Lopez werd een betere schrijver na Of Wolves and Men. Aan Arctic Dreams, dat een kleine tien jaar later verscheen, valt bijvoorbeeld al snel op hoeveel eleganter de informatie in dat boek gepresenteerd is.

Toch vind ik Of Wolves and Men als totaal opmerkelijk veel beter dan Arctic Dreams. Domweg omdat er éen onderwerp uitputtend in behandeld wordt. En er dus niet het gevoel ontstaat dat Lopez zaken negeert of helemaal heeft overgeslagen.

Bovendien wordt dat onderwerp, de wolf, op vier heel verschillende manieren beschouwd.

Barry Lopez begint door na te gaan wat wij nu eigenlijk weten van wolven. En dat blijkt nog opvallend weinig te zijn.

In het tweede boekdeel gaat hij na welke kennis we gemakshalve negeren over de wolf. Omdat de eskimo’s en indianen toch wel degelijk heel veel weten over deze beesten. Mede omdat zij misschien wel jachtmethoden van wolven hebben overgenomen.

Het derde boekdeel is op zijn zachtst gezegd afschuwelijk. Lopez legt daarin uit dat wij weliswaar vrijwel geen kennis hebben over de wolf, maar dat dit ons nooit weerhouden heeft om een mening over het beest te hebben. En die opinie bestond er vooral uit dat wolven gedood moesten worden zodra ze in het zicht kwamen. Lopez trekt dan overbodig veel bladzijden uit om te laten zien hoe dat afmaken ging.

In het laatste deel gaat het er dan over hoe de mythen over de wolf vorm konden krijgen. Dan biedt het boek ineens een korte cultuurstudie naar Middeleeuwse teksten uit West-Europa. Dan gaat het ook over wolfskinderen — en de vraag waarom in andere werelddelen dan Europa zulke kinderen gekoppeld zijn aan andere beesten; zoals in Afrika de hyena’s.

En merkwaardig is dan hoezeer die boekindeling tijdens het lezen heel logisch leek. Maar dat ik achteraf het waarschijnlijk fijner had gevonden als Lopez de informatie uit de verschillende delen meer had gemengd.

Nu ergerde ik me bijvoorbeeld weer, aan Lopez opmerkingen over eskimo’s. En hoe die door een leven als jager veel meer waarnemen van wat er om hen heen aan leven gebeurt dan wij kunnen. Terwijl die ergernis alleen maar met context te maken heeft. Wat het ene moment een vreselijke dooddoener is, kan op het andere moment juist de perfecte conclusie zijn van een betoog; en dan als heel erg waar voelen.

Lopez deed zulke zaken later ook allemaal beter. Alleen schreef ik dat al.