Certain World ~ W.H. Auden
Eén gevolg van de Eerste Wereldoorlog was dat de verheerlijking van geweld in de cultuur plots dubieus werd. Dit, althans, merkte W.H. Auden op. De nutteloze dood van zo veel Britten in de Vlaamse modder maakte dat de generaties daarop zelfs moeite kregen met de beschreven oorlog in klassieke epossen, als Homeros’ Odyssee. Daar waar hun voorvaderen in strijders nog echte helden zagen, werden militairen in de algemene opinie plots allereerst erop uit gestuurde stakkers.
Helaas sprak Auden zich in A Certain World verder zelden zo rechtstreeks uit als in bovenstaand voorbeeld. Dit boek is allereerst een echt ‘Commonplace book’. De samensteller heeft daarin heel uiteenlopende teksten verzameld die voor hem van belang zijn geweest.
W.H. Auden [1907 — 1973] noemde het zelf het boek dat voor hem het dichtst aanschurkte tegen een autobiografie.
En de buitenstaander moet vervolgens maar aannemen dat de zo ongelijksoortige verzameling teksten toch echt opgehangen zijn aan iets gemeenschappelijks. De persoonlijkheid van de samensteller kleurt alle bijdragen. Blijft alleen een vraag wat die persoonlijkheid dan is.
In een bespreking is daarom niet meer weer te geven van A Certain World dan wat impressies.
Zo komen de woorden van Dag Hammerskjold nogal eens terug — wat weer niet vreemd is, voor wie weet dat Auden de hand had in de vertaling van diens zo door mystiek gekleurde boek Merkstenen.
W.H. Auden had sowieso een magischer wereldbeeld dan ik navoelen kan. Talrijk zijn de passages — het boek is alfabetisch ingedeeld op trefwoord — die naar religie verwijzen. A Certain World eindigt zelfs bijna met twee bijzonder lange gedichten over de jongste dag.
Makkelijker te begrijpen aan Auden’s religieuze beleving, is dan weer dat zijn tijd als koorknaapje hem al begrip van taal, klank, en ritme bijbracht ruim voordat hij zelf ging schrijven.
Dat autobiografische gegeven stond dan ook weer in een terzijde, in een boek waarvan de terzijdes me beter zullen bijblijven dan de teksten waar het de samensteller om zal zijn gegaan.
Tegelijk is dit ontegenzeggelijk een zeer rijke verzameling. Poëzie volop — rijmend dan ook nog — waarvan ik het grootste deel in het geheel niet kende.
En, bovenal, toch ook erg Brits is de nadruk op het ridicule, van alles; er prijkt humor volop in deze bundel. En niet eens alleen van aforisten, zoals Kraus, Lichtenberg, of G.K. Chesterton.
Verder biedt het boek opvallend veel aandacht voor natuur; zoals dat een hele reeks landschappen beschreven wordt; allemaal met een eigen trefwoord. En IJsland’s cultuur en natuur blijkt al van betekenis te zijn geweest in Auden’s leven sinds een boek met sagen uit het land uit zijn kindertijd.
En zo groeide tijdens deze bloemlezing vooral een behoefte aan het lezen van een boek uit éen stuk. Zoals bijvoorbeeld nu juist Auden’s klassieke reisverslag over IJsland.
Maar het meest moest ik nadenken over de schaarse uitspraak die de auteur wel op eigen gezag doet. Zoals die opmerking over de weerzin tegen geweld in de cultuur na de Eerste Wereldoorlog. Omdat het zo verleidelijk is zo’n idee om te keren — en te denken dat extreem gewelddadige landen, zoals de VS, zoals bijna alle landen in het Midden-Oosten, domweg nog beschaving missen.
RSS feeds