Onbehagen in de Filosofie ~ Lolle Nauta
Wie zo veel leest als ik, doet dat vooral uit nood ook. Ergens, denk je, ergens worden er misschien nog wel boeken geschreven die er toe doen. Boeken die zich onderscheiden, omdat ze antwoorden geven; al was het maar door sommige vragen scherper te formuleren waar je mee zat.
Dit boek was voor mij zo’n boek uit die buitencategorie. Niet doordat het me panklare antwoorden bood, maar wel omdat ik er beter door ging begrijpen waar mijn onrust uit bestaat.
Zo leggen de essays in het eerste gedeelte van dit boek mij uit dat ik terecht problemen had met de manier waarop zo vaak nog filosofie bedreven wordt. Want, volgens Nauta heeft die discipline alleen nog bestaansrecht als onderdeel van een vakwetenschap, niet meer als wetenschap op zich.
Pretenties kon de filosofie zich in de 19e eeuw misschien nog veroorloven, toen zo veel andere wetenschappen nog niet eens als aparte discipline bestonden. Nu is die ruimte er niet meer.
Toegegeven, Nauta schreef precies hetzelfde al in een column op. Maar toen ik dat daar las, ontbrak de bewijsvoering. En conclusies zonder bewijs zijn zo zelden meer dan meninkjes. Zelfs al ruiken ze waar.
In het tweede gedeelte van dit boek houdt Nauta zich bezig met politiek en burgerschap. En het is dan dat ik hem zie uitleggen waarom iemand als Fortuyn er wel moest komen. Ook al schreef hij dit dan in de vorige eeuw, toen misschien net op lokaal niveau de plaatselijke belangen zich al wat roerden.
Toch staat de waarschuwing er duidelijk:
Een politiek systeem dat zich tevredenstelt met de getto’s waarin de onderkant van de democratie zich afschermt – op nationaal of internationaal niveau – vernietigt op den duur zichzelf. [154]
Net zo veroordeelt Nauta dan al in abstracto het onmenselijke gezeul met asielzoekers. En in dat soort observaties zit voor mij de waarde van dit boek. Niet de constatering doen, is iets. Aangegeven hoe het kan dat sommige dingen gaan zoals ze gaan, dat is de kunst.
RSS feeds