Drie oorlogen ~ Maarten van Rossem
Ik had dit boek nooit gelezen, als Maarten van Rossem er niet zijdelings een paar intrigerende opmerkingen over gemaakt had, tijdens het marathoninterview op nieuwjaarsdag. Want, een boek als dit is alleen interessant om de auteur, de inhoud is me al bekend. Geschiedenis was mijn studie. Wat er tijdens de twintigste eeuw gebeurde, werd daarmee tentamenstof.
Maar het blijft merkwaardig om een boek te lezen waarin feitelijk niets nieuws staat. Waarin ik kan zien hoe Van Rossem gestructureerd heeft, waarop hij zijn accenten plaatste, en zelfs weet wat hij heeft weggelaten.
Zo verscheen er vorig jaar bijvoorbeeld een historisch artikel van Ward Wilson, waarin deze de chronologie onderzocht van de Japanse reacties op de eerste atoombom. Daarin stelt Wilson dat Hiroshima niet de doorslag had gegeven bij de capitulatie, maar juist de Russische inval in Mantsjoerije die daarop volgde Japan tot overgave dwong.
Door de Koude Oorlog heeft het bezit van atoomwapens een enorme politieke betekenis gekregen. Dat maakt het niet eenvoudig om de vraag te beantwoorden of de bom op Hiroshima werkelijk een strategisch effect had, of dat de uitwerking eerder stevige PR voor de Amerikanen betekende.
Van Rossem doet met deze kwestie niet anders dan te melden hoe de gebeurtenissen in augustus 1945 chronologisch verliepen. En dat kan goed hoor, eigen interpretaties van deze kale feiten, en het verband daartussen, zijn lang niet altijd noodzakelijk. Maar mij valt zoiets dus op.
Ik moet na lezing toch vooral concluderen dat politieke geschiedenis — en dat is het enige wat Van Rossem brengt in dit boek — me grotendeels koud laat. Oorlogen en strijd zijn de uitzonderingen in een mensenleven; anders zou ook het niet best wezen. Mij interesseert veel meer wat de constanten zijn in een leven bestaan, en wat daarin verandert.
Wat is normaal, en waarom dan wel?
Dus geef ik Maarten van Rossem groot gelijk om de eerste woorden van zijn epiloogje. Daarin meldt hij:
De Eerste en Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog hebben de evenementiële geschiedenis van de vorige eeuw sterk gedomineerd. Waarschijnlijk zal de herinnering aan die conflicten langzaam gaan vervagen naarmate zij verder raken in de tijd. In een geschiedenis van de twintigste eeuw zullen zij over honderd jaar zeker aandacht krijgen, maar het zou mij niet verbazen als tegen die tijd de enorme expansie van de wereldbevolking en de ontwikkeling van de economie en de technologie in de twintigste eeuw veel prominenter zullen worden behandeld.
Maar goed, van een boek dat al in de titel meldt over oorlogen te gaan, is het al heel wat dat er op het laatst nog vier pagina’s ingeruimd zijn om de tekst daarvoor te relativeren.
RSS feeds