Heeft geschiedenis nut? ~ Maarten van Rossem
Terwijl een overheidscommissie vandaag de canon van de vaderlandsche geschiedenis presenteert, las ik dezer dagen al wat Maarten van Rossem daar in het algemeen voor bezwaren tegen heeft. Dit was toevallig, hoewel ik er normaal wel van houd het toeval te helpen.
Van Rossem’s bedenking tegen een canon is simpelweg samen te vatten met de constatering dat er uit de geschiedenis geen lessen te leren zijn die onmiddellijk nut hebben voor de beroepspraktijk. Maar de pest is dat alleen historici dit lijken te begrijpen. Alle anderen, of die nu politicus zijn, journalist, of er een weblog op nahouden, signaleren maar al te graag parallellen met het verleden. Het liefst natuurlijk zo dat die het punt dat zij willen maken zo krachtig ondersteunen dat alle verdere discussie onmogelijk wordt.
Maar er kunnen geen belangrijke lessen uit het verleden worden getrokken, aldus Van Rossem. De geschiedenis herhaalt zich niet.
Wat historici wel kunnen, is zinnige oordelen vellen. Over hoe een probleem kan zijn ontstaan bijvoorbeeld. En zinnige, door feiten ondersteunde oordelen zijn erg nuttig. Al verschillen anderen, of dat nu politici zijn, journalisten, of zij die er een weblog op nahouden, over dit punt ook al van mening.
Heeft geschiedenis nut? bevat scherpe inzichten. Alleen maakt dat het nog geen vreselijk goed boek. De oogst binnenin vond ik nogal wisselvallig van kwaliteit. Al zij daarbij opgemerkt dat ook ik een historicus ben. Dus als Van Rossem speciaal voor deze bundel drie langere verhalen schrijft, over de beide wereldoorlogen en over Adolf Hitler, dan kan ik die niet zo onbevangen lezen als een normale lezer.
Mij zijn de feiten bekend, en deels ook de discussies over die feiten onder historici. Dus kijk ik slechts of Van Rossem nog een eigen toets aanbrengt, of alleen de algemeen aanvaarde inzichten samenvat voor een groter publiek. Niets dat er iets mis is met dat laatste, maar dan is zo’n tekst niet voor mij bedoeld en gelden er andere beoordelingscriteria.
Zoals in dit geval.
Daarom vond ik opvallend genoeg de uitgebreide inleiding samen met de verzamelde Volkskrant-columns nog het meest bieden in dit boek. Eerder heb ik zijn kwaliteiten als columnist toch al eens bekritiseerd. In dit boek blijkt dat de korte baan hem soms ook tot een scherpheid dwingt die ik erg prettig vind. Heb ik er toch goed aan gedaan mijn abonnement op die krant op te zeggen, toen Van Rossem er als columnist werd weggeschoffeerd.
meer Maarten van Rossem op eamelje.net
RSS feeds