Waarom is de burger boos? ~ Maarten van Rossem

► door: A.IJ. van den Berg

Maarten van Rossem heeft éen heel grote kwaliteit. En dat is dat hij in discussies op radio en televisie altijd gelijk heeft, en dit gelijk vaak ook nog humoristisch weet te verwoorden.

Helaas zegt het tegelijk weinig dat iemand een welkome gast is op radio en televisie. Dit zijn uiteindelijk nogal oppervlakkige media. Gesproken woord is misschien nog wel beter dan mime of expressieve dans in staat om informatie over te brengen, maar tegelijk ook niet heel veel beter.

Dit gegeven kwam soms al vrij onbarmhartig aan het licht in een aantal boeken van Maarten van Rossem die eerder geboeklogd werden. Maar het pamflet Waarom is de burger boos? moet wel het dieptepunt in het oeuvre zijn.

Nu goed, misschien is de tekst slechts bedoeld voor mensen die alleen TV kijken en dus nooit andere boeken lezen — Van Rossem staat ook altijd pontificaal voorop zijn boeken afgebeeld, zodat potentiële kopers z’n naam niet eens hoeven te onthouden. Alleen weiger ik mijn lectuur soepeler te beoordelen omdat ik misschien niet tot de doelgroep hoor.

Aan Waarom is de burger boos? deugt alleen al niet dat de vraag uit de titel onbeantwoord blijft. Volgens Van Rossem is er namelijk helemaal geen reden voor die burger om boos te zijn. Het gaat toch goed in Nederland? Veel beter in elk geval dan ons wordt voorgespiegeld?

Dus had alleen volgens zijn eigen redenering al de titel van dit pamflet moeten luiden: Waarom lijkt de Nederlandse burger boos? En die nuancering had dit tenminste een boek gemaakt waarin over beeldvorming werd nagedacht. Of over de onvruchtbare wurgsex die de Nederlandse media en de Haagse politiek telkens weer met elkaar hebben; blind voor de buitenwereld; alleen oog hebbend voor de ander.

Zo ver reikte de auteur evenwel niet.

Niets gebruikt Van Rossem van zijn kennis over de VS, en de talloze studies die daar verricht zijn naar hoe de media mannetjes maken, en ook weer breken. Of hoe de publieke opinie gemanipuleerd kan worden. In plaats daarvan is dit boek vooral een verslag over de opkomst van Pim Fortuyn — zoals zowat elk politiek getint boek dat deze eeuw uitkwam — en waarin die man een populist was.

Dit is een boek kortom een historicus onwaardig; laat staan iemand die hoogleraar is geweest in dat métier.

Maarten van Rossem, Waarom is de burger boos?
Over hedendaags populisme
126 pagina’s
Nieuw Amsterdam Uitgevers, 2010

[x]