Mind of Its Own ~ David M. Friedman

Eerder kwamen op boeklog al eens de cultuurgeschiedenissen langs van vuur, zout, arabische gom, blond haar, het bed, oplichters, en voetbal. Plus zo nog wel wat meer. Omdat ik nogal van die manier van geschiedschrijving houd. Door de nadruk op éen detail kan het geheel er ineens heel anders uitzien. Rijker vooral.

A Mind of Its Own biedt een geschiedenis van de mannenpenis. En dat is geen tautologie. Ook dieren hebben penissen, en daar gaat dit boek niet over. Maar meteen kan ik dus nu al niet meer schrijven dat door de nadruk op een detail het geheel er ineens anders kan uitzien.

Slappe woordgrappen dringen zich anders meteen wel onontkoombaar aan mij op. En nu weet ik al niet goed of ik dat ‘slappe’ in de vorige zin niet door ‘harde’ moet vervangen.

Dit boek toont zich, gelukkig maar, zelden zo melig, al is het zeker humoristisch. Hoogstens besteedt Friedman wel erg veel aandacht aan éen bizar moment in de geschiedenis van de penis. Aan de dag in 1983 dat de uroloog Giles Brindley op een congres in Las Vegas zijn broek liet zakken, om de volle zaal te bewijzen dat mannen altijd een erectie kunnen krijgen, als ze maar geïnjecteerd worden met de juiste stof.

Prik.

Vervolgens onderzochten tal van collega-urologen belangstellend het resultaat.

Voor de auteur is dit moment net zo’n mijlpaal in de geschiedenis van de man, als de uitvinding van de pil dat voor de vrouw was. Omdat vanaf dat moment de zekerheid van de technologie de onzekerheid van de biologie overwonnen had. Met als extra gevolg dat mijn mailbox tegenwoordig iedere dag overspoeld wordt door vertegenwoordigers van de erectie-industrie; of oplichters die zich voordoen alsof. Al valt uit die post ook uit af te leiden dat de mannelijke onzekerheid zich tegenwoordig toont in angst over de grootte, nu blijkbaar af te dwingen is dat het ding op commando verstijft.

Ik vond dit boek het boeiendst in de eerste helft, als Friedman de Westerse geschiedenis zo’n beetje samenvat vanuit die ene invalshoek. Omdat het thema penis dan tenminste nog gekoppeld is aan vaak nogal merkwaardige ideeën over voortplanting, en sexuele moraal. De invloed van de Christelijk kerk hierbij is groot geweest. Al negeert Friedman daardoor misschien wat makkelijk hoe Joden en Islamieten over de penis denken; zij hakken er tenslotte altijd nog bij elk joch een stukje vanaf. Over de oorsprong van de besnijdenis wordt alleen helder dat die wat duister is.

Dit boek verslapt halverwege, op het moment dat het in de twintigste eeuw aankomt, als de invloed van Freud tamelijk uitgebreid behandeld wordt [penisnijd, etc.], of als de ideeën van wat marginale feministes meer aandacht krijgen dan ze verdienen. Ja, vrouwen zijn altijd onderdrukt door de mannen. Al was het maar omdat die zich, ten onrechte, zo vaak superieur wanen. Het is alleen vreemd om het bezit van een penis & onderdrukking in dit boek alleen gelinkt te zien worden in pamfletten van wat vrouwen uit de jaren zestig en zeventig. Friedman geeft bijvoorbeeld wel aandacht aan de merkwaardige opvatting eeuwenlang dat een spermacel al het kind in het klein was — wat de vrouw dan slechts tot broedstoof maakt — maar hij trekt de consequenties uit zijn eigen woorden niet.

Wat ik vooral aan dit boek overhoud, is een gemengde verzameling anekdotes. Zoals dat ik het wel interessant vond waar het idee wegkomt dat negers zo’n grote hebben. Dit is waarschijnlijk toch vooral een residu uit tijden toen gedacht werd dat zwarten dichter bij de aap stonden dan de blanken. En daar spreekt dan toch weer de christelijke angst uit dat alleen beesten onbekommerd sex hebben. Akkiebah.

David M. Friedman, A Mind of Its Own
A Cultural History of the Penis
358 pagina’s
Penguin Books 2003, oorspronkelijk 2001

[x]opgenomen in het dossier: mooie kaften, sex