Titel ist die halbe Miete ~ Harald Martenstein

► door: A.IJ. van den Berg

Van alle schrijvers bewonder ik de auteurs het meest die zien hoe raar de wereld in elkaar steekt, en de beschrijving van hun verwarring dan ook nog humoristisch weten te maken.

Want, verbaasd zijn, is niet heel moeilijk. Eeuwig verbaasd blijven, en dus weinig voetstoots aannemen, is juist een kunst.

En ook: in dodelijke ernst wijsheden debiteren, kan iedereen die zich ergens op specialiseert. Daar zit ik niet altijd op te wachten.

Tegelijk denken nogal wat veel meer mensen humoristisch te kunnen schrijven dan daar in slagen. Vooral in Nederland columnistenland zijn de grappen te zelden grappig, gaat de humor vaak ten koste van, en brengt de relativering zo zelden iets aan inzicht.

Ontdekking van het jaar 2011, op boekengebied dan, voor mij tot nu toe, zijn de columns die Harald Martenstein schrijft voor het weekblad Die Zeit. Alleen was het maar omdat hij in zijn stukken éen cliché gelukkig totaal vermijdt. Hij is niet de onhandige dwaas, overvallen door iets uit de moderne tijden, die zo vaak in Nederlandse columns optreedt. Nee, bij heb zijn allereerst de tijden vreemd, en is het eerder raar dat ieder ander daar schijnbaar mee leven kan.

Der Titel ist der halbe Miete biedt een overzicht van wat hij zoal elke week in 2007 schreef. Maar die data maken niet uit. Geen van zijn teksten ademt de hijgerigheid van iemand die de actualiteit moet volgen. Wat tijdsgebonden aan zijn werk is, wordt pas over decennia duidelijk.

Beste column uit deze bundel? Die waarin hij zich afvraagt waarom de woorden Joods-Christelijke traditie ineens zo vaak gebruikt worden, en dan de agenda daarachter blootlegt:

scheiding

Warum ist diese Phrase so beliebt? Ich habe den Verdacht, dass man sie heutzutage an genau den Stellen verwendet, an denen man früher “christliches Abendland” gesagt hätte. “Christliches Abendland” klingt allerdings in heutigen Ohren auch nicht mehr gut, das klingt nach Kreuzzug. Durch die Hereinnahme des Wortes “jüdisch” wird das Abendland sofort kuscheliger und defensiver, als es faktisch war, “jüdisch” steht ja fürs Verfolgtwerden und fürs Opfersein.

Vor allem dem Islam wird die Fahne der christlich-jüdischen Tradition gerne entgegengehalten, bloß leben halt, ob es einem passt oder nicht, seit vielen Jahrhunderten auch Muslime in Europa, auch da gab es wechselseitige Beeinflussung, kulturelle Überschneidungen, Monotheismus, erfreuliche und unerfreuliche Begegnungen, es ist fast das Gleiche, eine Tradition, zweifellos, nur, dass man diese Tradition zurzeit in Sonntagsreden nicht gerne beschwört. [27]

Harald Martenstein, Der Titel ist die halbe Miete
Mehrere Versuche über die Welt von Heute

175 pagina’s
BTB 2010, oorspronkelijk 2008

[x]