Ansichten eines Hausschweins ~ Harald Martenstein

► door: A.IJ. van den Berg

Nogal wat columns zijn gebaseerd op de simpele truc van de omdraaiing. Vrijwel iedereen is dan toevallig éen bepaalde mening toegedaan. Alleen weet de columnist van dienst toevallig hoe het echt zit, en gaat deze verdedigen dat het precies andersom is als iedereen dacht.

Nogal wat columns zijn daardoor voorspelbaar. Menig columnist zou graag het kind willen zijn wat roept dat de keizer geen kleren draagt, maar vrijwel geen heeft werkelijk zo veel inzicht. En al helemaal niet als hij of zij dit dan wekelijks moet tonen.

Kost het ook nog eens meer durf dan de meesten gegeven is om in een massamedium waarheden te brengen die werkelijk onprettig zijn.

En dan gaat het te ver om de Duitse columnist Harald Martenstein wel zo oneindig veel wijsheid of durf toe te schrijven. Daartoe is zijn scope te klein. Inhoudelijk over economie schrijven, of de wereldpolitiek, doet hij nooit.

Toch blijft Martenstein éen van de weinige columnisten die ik altijd lees. Ondanks dat die omkering ook een voornaam wapen van hem is. Bij hem wordt dat andere perspectief met regelmaat wel grappig. En verklaar dat raadsel dan toch eens.

De bundel Ansichten eines Hausschweins bevat materiaal van zo’n vijf, zes jaar geleden. De wereldkampioenschappen voetbal waren in Zuid-Afrika — dat was de voornaamste tijdsaanduiding die ik herkennen kon. Speelde Martenstein ook nog World of Warcraft met zijn zoon — alleen interesseren games me niet genoeg om daar de verschijningsdata van paraat te hebben.

En op zich is het een gunstig teken dat ook columns tijdloos kunnen lijken.

Het lezen van dit boek bracht wel de merkwaardige sensatie dat het geheugen blijkbaar oneindig veel opslagcapaciteit heeft. Van teksten van vijf, zes jaar terug, die vaak toch hoogstens terloops waren gelezen, bleek ik me nogal wat details te kunnen herinneren.

Och, als mijn geheugen toch eens simpel met een zoekmachine te ontsluiten was. Want inhoud terugvinden is blijkbaar allereerst het probleem.

Vijf, zes jaar terug bleek alleen een onschuldiger tijd te zijn opvallend genoeg. Het tergende populisme van vrijwel alle politici is bij Martenstein nog relatief ongekunsteld:

Deutschland wird von einer Einheitspartei neuen Typs regiert, den liberalen Sozialökologen. Warum ist dies so? Weil die Parteien sich von politischen Vereinigungen in Unternehmen verwandelt haben, die um Marktanteile kämpfen. CDU, SPD, Grüne etcetera sind inzwischen das Gleiche wie Saturn, Media Markt und Karstadt. Sie liefern, was der Kunde haben möchte, alle bieten die gleichen Smartphones an. Es geht eigentlich nur darum, wer den günstigsten Preis und den besten Service bietet. Wenn ein Produkt vom Kunden nicht angenommen wird, nehmen sie es vom Markt. Falls die Mehrheit der Deutschen zum Buddhismus konvertiert, dann benennt die CDU sich halt um in BDU.

Das wäre keine Katastrophe. Was aber, wenn die Mehrheit sich irrt? Was, wenn die Mehrheit auf einem falschen Trip ist? […]

En in die zin zijn columns dus altijd wel tijdsgebonden. Noodzakelijkerwijs. Ze tonen waar men zich druk om maakte, indertijd. En als dan ondertussen de zeden lichtjes veranderd zijn. Als het debat enkel ruwer werd, en het populisme nog weer stuitender, en niemand zich nog iets aan schijnt te hoeven trekken van zoiets elementairs als feiten die kloppen. Ja, dan kan een bundel met soms heel scherpe observaties uit een wel heel recent verleden toch al bijna nostalgisch maken.

Harald Martenstein, Ansichten eines Hausschweins
Neue Geschichten über alte Probleme

207 pagina’s
btb, 2013

[x]