Adapt ~ Tim Harford
Zoals boeklogjes gaan, zijn er een paar soorten heel moeilijk te schrijven. Reageren op verzamelingen is altijd onbevredigend, of het nu om een bundel essays gaat, of om verhalen. Het lukt me nooit om hun rijkdom recht aan te doen in kort bestek.
Nog moeilijker is het bespreken van een monografie als deze. Adapt. Dat boek werd geschreven door de econoom Tim Harford; van wie ik eerder met plezier meerdere titels las.
Want, Adapt is een zeer leesbaar boek, en de meeste lezers zullen er een prachtboek aan hebben; dat hen vele intrigerende en nieuwe inzichten kan opleveren. Maar mij viel het wat tegen. En leg dan eens uit wat er niet aan deugt, zonder pedant te worden of de snob uit te hangen.
Hardop denkend: verfrissend aan de eerdere boeken van Harford was dat hij verschijnselen uit de alledaagse werkelijkheid kon duiden vanuit een economische theorie. En dat werkte dus twee kanten op. Zo’n verschijnsel werd er helderder door, door de analyse, en ik leerde meer over hoe economen denken.
In Adapt worden ogenschijnlijk amper of geen economische theorieën gebruikt om verklaringen om ontwikkelingen te verklaren. En daardoor is het of het boek een skelet mist; of het iets ontbeert dat de verzamelde anekdotes stevigheid geeft.
Verder waagde Harford zich met dit boek op een terrein dat ik redelijk bleek te kennen. Wetenschapsgeschiedenis houdt zich nu eenmaal bezig met vergelijkbare vragen. Waarom kreeg een bepaalde aanpak succes, op een gegeven moment? Of, welke factoren stonden tot dan toe structureel zo’n succes in de weg?
De studie van mislukking, of domheid, is door velen eerder vrij structureel beoefend.
En dan kende ik weliswaar weinig van de verhalen die Harford bracht in hun details. Tegelijkertijd vertelde hij nooit over principes die ik nog niet kende; ook al omdat sommige tot cliché zijn geworden.
Van boven opgelegd beleid werkt doorgaans verstikkend.
Gevestigde belangen maken dat organisaties zich op den duur niet meer kunnen vernieuwen.
Generaals bereiden zich altijd voor op het vechten van de vorige oorlog.
Echte innovatie, die alles verandert, komt nooit van gevestigde partijen. En de producten of diensten die zo’n verandering bewerkstelligen, kunnen aanvankelijk heel primitief zijn.
De interessantste pagina’s van het boek, voor mij, gaan over de financiële crisis van 2008. En hoe duidelijk werd door het Lehmann Brothers-bankroet, hoe deze bank zijn zaken zo complex had geregeld dat het jaren heeft geduurd voor duidelijk werd wat er nog aan geld was. En op zich is dat het probleem nog niet eens. Maar door het faillissement werd ook het geld van talloze andere organisaties bevroren, in de boedel van Lehmann Brothers, wat ook hen aanzienlijke schade zal hebben toegebracht.
De wereld is complex. Als we eens iets proberen, bestaat een grote kans dat dit de eerste keer onmogelijk kan lukken. En hoe ouder we worden, des te duidelijker dit mechanisme ons is, zo schrijft Harford.
Het laatste hoofdstuk van dit boek legt daarom dat we toch ruimte in ons leven kunnen maken voor het experiment; want dat heeft nut. En dat is een opvallend optimistische boodschap, in een boek dat grotendeels over falen gaat.
RSS feeds