Ik ben tegen ~ A. den Doolaard
Nooit wordt duidelijker hoe geweldig de wereld veranderd is na 1989, toen De Muur viel, als bij het lezen van boeken met politieke waarschuwingen van voor die tijd. Deze preken zo vaak over doem, en atoomwapens, en zijn daarbij zo zeker dat deze gebruikt gaan worden.
De bijbehorende angst was ooit normaal. Maar die wurggreep is inmiddels verdwenen.
Den Doolaard schreef al in 1949 een artikel in De Gelderlander waarin hij waarschuwde tegen een heilloze wapenwedloop met atoomwapens. Daarop volgden, vooral in de jaren zestig, vele stukken van een gelijke strekking. Die allemaal onopgemerkt bleven. Ondanks dat hij al in 1961 de Nederlandse regering opriep om de Nato te verlaten.
In de bundel Ik ben tegen staan al deze publicaties verzameld. En er zijn enkele dan recente stukken aan toegevoegd. 1983 was namelijk een jaar van massaal protest. De Amerikanen wilden raketten stationeren op de militaire basis Woensdrecht. En deze plannen verdeelden het volk; en leidden tot massale protesten.
Later zou de toenmalige premier Ruud Lubbers overigens ineens een heldenrol voor zichzelf claimen, dat door hem die raketten er nooit gekomen zijn. De fielt. Alsof het CDA ooit eens tegen de Amerikaanse regering zou ingaan. Maar na het einde van de Koude Oorlog was ineens iedereen altijd al tegen de wapenwedloop geweest; net zoals het hele Nederlandsche volk naderhand verzet had gepleegd tijdens de bezetting.
Dus is het moeilijk om met de kennis van nu, en de bijbehorende afstand, nuchter te lezen wat toen iemand bezighield. Of te zien hoe zeer Den Doolaard’s woorden afweken van wat indertijd gebruikelijk was.
Er is van te genieten hoe hij het onbenul toont in de sussende geluiden die de politici telkens hebben gemaakt. Aan Den Doolaard’s oog en oprechte verontwaardiging mankeert het niet. Tegelijk leverde dit hoogst tijdgebonden materiaal op.
En gelukkig ook maar.
RSS feeds