Asterix: de papyrus van Caesar ~ Jean-Yves Ferri & Didier Conrad
Opvallend, hoeveel gratis media-aandacht de verschijning kreeg van dit nieuwe Asterix-album. Volgens mij kon mijn generatie — die wel nog met strips opgroeide — weleens sterk oververtegenwoordigd zijn in de mediasector.
Anders is goed niet te begrijpen dat een zesendertigste album uit een reeks zo’n hypeje kon worden. Al helemaal niet omdat de reeks al sinds 1977 kwijnt; omdat toen de denkkracht erachter stierf.
Maar doe ik dan niet mee aan alle overdreven vreugde, door ook zo’n 36ste album meteen te kopen, op de eerste dag van publicatie zelfs, en er een boeklogje aan te wijden?
Natuurlijk.
Want het blijft nodig om kanttekeningen te plaatsen. Bij alles. En dan telt timing mee.
Het album De papyrus van Caesar heeft zonder meer tenminste éen heel goede grap. Want eindelijk wordt eens uitgelegd hoe het kwam dat Caesar, schrijver van de Commentarii De Bello Gallico, daarin nooit met éen letter heeft gerept over het bestaan van Asterix en Obelix.
Dat is wel degelijk een ommissie in het werk van René Goscinny.
Alleen was het vervolgens voor dit verhaal ook nodig om éen oeroude trope uit alle eerdere Asterix-albums radicaal af te schaffen. Standaardgrap in alle eerdere boeken — de eerste vierentwintig albums tenminste die voor mij de canon vormen — is dat altijd als de Romeinen iets aantekenen ze dit dan met een beitel in een stuk marmer houwen.
Dus als de postbode kwam, dan had deze een heleboel stenen tabletten mee te zeulen.
Alleen gaat dat gegeven in De papyrus van Caesar niet meer op.
Ineens ook gebruiken de Romeinen Egyptisch schrijfmateriaal. Die papyrus uit de boektitel. In plaats van gelooid danwel ongelooid leer (velijn), of de plakken was van de echte aantekenboekjes uit die tijd die archeologen vinden.
Nu viel dit nieuwe album me niet eens helemaal tegen, omdat ik de dragende grap van de eerste tien pagina’s zo aardig vond.
Ook heeft de vertaler zijdelings aardige grapjes gemaakt voor de wat meer gevorderde lezertjes.
En verder wisten Ferri en Conrad nog wel aardig te spelen met die andere vaste trope uit de Asterix-albums — dat als de druïde Panoramix op stap gaat, het dorp van de Galliërs meteen al niet meer te verdedigen lijkt.
Maar die in de media zo gehypete overeenkomst tussen éen van de nieuwe personages en Julian Assange, van Wikileaks, moet wel letterlijk uit een persbericht zijn overgenomen.
Mij dwong De papyrus van Caesar éen fundamentele vraag op. De Asterix-strip heeft een aantal eigenschappen die heilig zijn. En voor mij waren de beste albums in de reeks die waarin scenarist René Goscinny aan die zelfgeschapen dogma’s morrelde — zoals de boeken waarin de betekenis van die strontvervelende toverdrank ineens sterk werd gereduceerd.
Ditmaal schaften de nieuwe makers zonder enige verklaring iets af dat vrijwel alle eerdere albums deelden.
Dat kan. En toch kan het ook niet. Want dat doen, staat gelijk aan de ontkenning van de geschiedenis van de hele serie. En op dit moment voelt dat nog domweg niet goed aan. Zelfs al zijn Asterix en Obelix in alle boeken dezelfde mannen van ergens in de dertig, en worden zij noch hun dorpsgenoten ooit ouder.
In Monty Python’s film The Life of Brian komt de vraag aan de orde ‘What have the Romans ever done for us’. En datzelfde speelt in de Asterix-reeks ook. De Romeinen staan in onze cultuur domweg voor beschaving. De onbehouwen Galliërs niet. En toch moeten de Galliërs ons het meest sympathiek zijn — want de helden van de boeken zijn zij. Dus moeten in de stripalbums de negatieve kantjes van de Romeinen benadrukt worden.
Goscinny, waarschijnlijk, had daarbij het genie om te zien dat de bureaucratie in zo’n imperium helemaal heilige bureaucratie wordt, als alles met beitel en al in steen moet worden uitgehouwen. Want dit betekent dat zo’n rijk die onzinnig zware inspanning desondanks de moeite waard achtte.
Zodra dit soort subtiele commentaren uit de albums verdwijnen, blijft er weinig meer over dan een kinderlijk verhaal over lieden met een voorspelbare superkracht.
RSS feeds