Mark ~ Sheila Sitalsing

Schrijver A. Alberts ging uiteindelijk bij verkiezingen niet meer stemmen. Hij, die een groot deel van zijn werkzame leven toch ambtenaar was geweest, vond politieke partijen een gevaar voor de staat.

En het gelijk van Alberts wordt enkel groter. Als iets de afgelopen verkiezingscampagne typeerde, dan toch dat er nog nooit zo veel ijdele mannetjes zijn geweest, die meenden hoogstpersoonlijk de democratie te kunnen komen redden.

Ze waren niet uit de media weg te slaan. Ook al omdat onverstand en onvermogen elkaar weer eens hadden gevonden, in een veel te kleffe symbiose. Alleen krijgen vervolgens enkel politici het verwijt populistisch te zijn; alsof de nieuwsmedia niet net doen of ik verregaand onnozel ben.

Ook ik heb geen stem uitgebracht ditmaal, en zelfs geen blanco stembiljet ingeleverd; zoals toch lang mijn gewoonte was.

Er moet namelijk wat te stemmen zijn bij verkiezingen. Alleen leef ik inmiddels in een land waar de rechtstaat en tamelijk principiële mensenrechten opvallend kritiekloos werden opgeofferd aan de strijd tegen moslimterreur; hoewel er hier hoogstens éen dode is gevallen door een moslimfundi.

Politici die dusdanig weinig benul hebben van wat risico’s zijn, verdienen mijn vertrouwen niet — en wat is een stem anders dan iemand het vertrouwen schenken? Voor mij weegt bijvoorbeeld nogal zwaar dat de lucht in de steden hier tot de vieste van Europa behoort, en geen politicus dit iets schijnt te kunnen schelen; hoewel deze vervuiling rechtstreeks de gezondheid van honderdduizenden schaadt, en daarmee nogal wat meer doden veroorzaakt dan welke vorm ook van direct geweld.

Maar, het grote verhaal over het neoliberalisme — en al helemaal over de uitwassen daarvan — ontbrak in de verkiezingscampagnes. Sterker nog, er werd door politici en journalisten net gedaan of dat blinde geloof in de zegeningen van de markt, en de roep annex om eeuwige groei daarbij, helemaal geen gekleurde overtuiging is. De PvdA-minister van Financiën meende zelfs compleet vrij van ideologie beleid te maken.

Ook in het portret Mark, van Sheila Sitalsing, ontbreken de echt grote lijnen. Enkel de wel heel goede verstaander ziet in dit boek dat er parallel aan de levensloop van Mark Rutte in de Nederlandse samenleving van alles aan het verschuiven is. Traditioneel haalden de drie grote partijen in Nederland, CDA, PvdA, en VVD, tot 90% van alle stemmen bijvoorbeeld. In maart 2017 was dat amper 39%.

Rutte zal alleen ook de komende jaren wel weer minister-president zijn, namens die VVD. En omdat wij van hetzelfde bouwjaar zijn — net als de koning — maakt hem dat dan nu toch even interessant. De premier van een volgend kabinet kan best eens jonger worden dan ons; waarmee we dan definitief tot het kamp der oude lullen zijn toegetreden.

Was er nog de vraag of Mark Rutte ooit weleens ergens principieel voor is geweest — behalve dan voor datgene waarvan iedereen meent dat het vanzelf spreekt; dat neoliberalisme.

En Sheila Sitalsing bleek er inderdaad heel goed in te zijn om al die interne strubbelinkjes binnen die VVD van de laatste decennia te reconstrueren. Zij was dan ook parlementair verslaggever, en die doen de politiek zo. Die verslaan Den Haag als een soort eeuwige paardenrace, waarin dan de éen op kop ligt en dan de ander, en er tal van weddenschappen lopen over wie de volgende wedstrijd zal gaan winnen; en wat daar zoal nog invloed op kan hebben.

Oninteressante, tergend oppervlakkige, en zeldzaam oninformatieve journalistiek is dat.

Rutte blijkt zich dan nog eens achter het nieuwe liberale manifest te hebben geschaard, waartoe onder meer ook Frank Ankersmit zich leende; en dat kansloos in een la verdween. En dit maakte dat het in 2007 lang geen uitgemaakte zaak was dat hij lijsttrekker zou worden bij de Kamerverkiezingen. Daartoe moest hij eerst een nogal vuile interne strijd om het leiderschap gaan voeren met Rita Verdonk. 1

Dit portret bevestigt alleen mijn bangste vermoedens. Rutte is echt helemaal niets. Of hoogstens nog net een glijmiddel in menselijk vorm. Iemand die iedereen te vriend te wil houden, daar flink veel moeite voor doet, maar wie ogenblikkelijk de boodschap zal verkondigen die op dat moment het meest gesteund wordt; zelfs al gaat die mogelijk dwars tegen zijn eigen opvattingen in.

En hoewel ik het nut van glijmiddel zeker niet wil bagatelliseren — want zonder treedt er zo vaak frictie op, en is er absoluut energieverlies door warmtevorming — zet een glijmiddel uit zichzelf nu net helemaal niets in beweging.

Sheila Sitalsing, Mark
Portret van een premier
192 pagina’s
Prometheus, 2016

1. Die thans een voetnoot in de parlementaire geschiedenis is, een bedrijfje vanuit haar huiskamer voerend dat de dienst aanbiedt om CV’s van sollicitanten te controleren. [↩]

[x]