Ademgaten ~ D. Hillenius
Tijs Goldschmidt was niet alleen een student van Dick Hillenius, hij is ook een blijvende bewonderaar van diens boeken. Dit maakte het logisch dat hij eens een bloemlezing zou samenstellen, met het meest karakteristieke uit diens werk.
Dat oeuvre is alleen al blijvend uniek door de ruimte die Hillenius nam, om naast zijn universitaire werk als bioloog dat vakgebied ook nog eens te populariseren, gedichten te schrijven — want dat was net zo goed aantekeningen maken — en over beeldende kunst en muziek te schrijven. Verder schreef hij reisverhalen voor een glossy.
Nu hoeft mij niet veel over Hillenius verteld te worden. Ik ben al heel lang een liefhebber van zijn boeken. Vrijwel alles van hem staat in mijn kast. Maar ik heb bijvoorbeeld de verzamelde gedichten niet; omdat slechts een te klein deel van de poëzie me bereikt.
Goldschmidt weet dan weer net gedichten uit te kiezen voor deze bundel, die me wel wat zeiden. En eerlijk gezegd hoopte ik ook dat Ademgaten dit effect zou hebben. Omdat er altijd aspecten aan een boek of een heel oeuvre zijn die andere ogen dan de mijne wel zien.
Toen ik aan land ging,
greep ik wat aarde,
wreef het tussen mijn vingers,
keek naar de planten en dieren)
en zag dat zelfs de doodgewoonste langs de weg
vreemd en onbekend waren.
Ik kon geen namen geven
en voelde een bijna te goot gevoel van blijdschap.
Mooi aan het inleidende essay van Goldschmidt is dat hij daarin benadert wat ook mij zo trof aan Hillenius. Ga erop uit, lijkt die altijd te zeggen. Laat je zintuigen prikkelen.
Denk na.
Ook de titel is ontleend aan Hillenius’ neiging om aan de beperkingen van dogma’s te willen ontsnappen.
Eén van de belangrijkste functies van kunst vind ik het verstoren en het doorbreken van de hiërarchie — het maken van ademgaten — zodat, ook al zit je ergens in een onderlaag, je jezelf via de kunst kunt bevrijden.
Aan de bloemlezing valt verder op dat er maar éen stuk gehaald is uit de bundel Wat kunnen wij van rijke mensen leren?, of uit Sprekend een dier. Als toegift is dan wel weer het interview opgenomen dat Hillenius afnam aan Nico Tinbergen, uit De hersens een eierzeef.
In die zin doet de student in eigenzinnigheid niet onder voor de meester.
Maar ik moet Goldschmidt alleen al dankbaar zijn voor de aanleiding om Hillenius’ boeken weer eens uit de kast te pakken, te bladeren, om te peinzen hoe mijn bloemlezing uit dat werk er zou hebben uitgezien.
RSS feeds