Meaning of Conservatism ~ Roger Scruton

► door: A.IJ. van den Berg

De ontvangst van dit boek is interessanter dan het boek. Maar beide tekenen een tijd. Scruton publiceerde zijn ideeën over wat conservatisme is toen hij 36 was. En prompt zou het hem niet meer lukken om verder carrière te maken in de academische wereld.

Tenminste, Scruton stelde zelf vanaf dat moment kaltgestellt te zijn. Maar, te bewijzen valt zoiets nooit.

Vergeleken met de autobiografische werken van Scruton was aan dit boek stilistisch weinig te beleven. The Meaning of Conservatism is een politiek tractaat, en dat zal de lezer weten ook. Scruton begint bij de basis, door uit te leggen wat de staat is, of het recht, en daarmee dus macht. En dat staat hem te prijzen, alleen vond ik zijn analyse van wat er mis aan het gaan is niet zo heel boeiend. Te weinig algemeen, te zeer betrokken op het Verenigd Koninrijk.

Er speelt mee dat dit boek een reactie is op een wereld die niet meer zo bestaat. Labour was aan de macht, met een zwak kabinet, eind jaren zeventig. Het land kende een diepe economische crisis. Thatcher moest nog gaan regeren. En ook niet onbelangrijk, intellectuele duiding over welke verbetering gewenst was, kwam toen vooral van Marxistisch bevlogen intellectuelen.

Ik doe Scruton tekort met de stelling dat alles wat hij voorstaat het tegenovergestelde is van wat het Socialisme wenst. Al kan ik me ook niet aan de indruk onttrekken dat hij daarin toch zijn voornaamste inspiratie vond. Maar de groeiende belangstelling voor het liberalisme binnen de Conservatieve partij stuit bij hem tegelijk ook op felle kritiek.

En verder is er nog een ander probleem met het conservatisme. Scruton doet voorkomen alsof hij geen beginselprogramma schetst — alsof al wat hij zegt puur pragmatisch is, en logisch voor iedereen die nadenkt. Maar dat lijkt me erg onwaarschijnlijk.

De voornaamste verdienste van dit boek is daarom, dat het toen heeft aangetoond dat er wel degelijk conservatieve denkers zijn, met respectabele werken op hun naam. Het bestaan van deze mannen was indertijd weggezakt uit het collectieve besef, maar Scruton citeerde ze met graagte. En vergeten zijn ze inmiddels allang niet meer.

Roger Scruton, The Meaning of Conservatism
206 pagina’s
Palgrave 2001, oospronkelijk 1980

[x]