Age of Revolution ~ Eric Hobsbawm
Hobsbawm schreef ooit een korte geschiedenis van de twintigste eeuw, met de titel The Age of Extremes. En dit boek wilde ik altijd nog eens lezen. Alleen bleek me, toen ik zo ver kwam, dat het éen titel uit een reeks van vier was. Dit maakte het logischer om te beginnen met het eerste deel uit de serie.
In The Age of Revolution beschreef Hobsbawm de wereld tussen 1789 en 1848. Uitgangspunt daarbij waren twee revoluties: de plotselinge groei van de industriële productie in Groot-Brittannië, en de Franse opstand waarbij het Ancien Régime werd afgeschaft. Beide op het eerste gezicht zeer Europese gebeurtenissen. Maar toch ook, twee directe aanleidingen voor heel wat veranderingen die buiten Engeland en Frankrijk plaatsvonden.
En heel mooi aan dit boek is dat die veranderingen benoemd worden.
E.J. Hobsbawm begint zijn geschiedenis door uit te leggen hoe de wereld er bij stond in 1789. En hij eindigt met samen te vatten wat daarin zestig jaar later veranderd was. In de tussenliggende hoofdstukken werd vaak op thema toegelicht wat er gebeurde.
Daarmee is dit een geschiedenisboek voor het algemene publiek. En als zodanig ook niet genoeg te prijzen. Ik had het absoluut geen straf gevonden dit boek te hebben moeten gebruiken tijdens mijn studie geschiedenis — anders dan de thematisch zo veel beperktere literatuur die me wel werd verplicht. Hobsbawm’s blik is prettig breed. Naast de evenementiële geschiedenis geeft hij prettig veel omdenken aan sociaal-economische ontwikkelingen, zoals de schuwe opkomst van de middenklasse, of de benarde wordende positie van de werker. Oorlogen doet hij dan weer heerlijk beknopt af:
The relative monotony of French success makes it unnecessary to discuss the military operations of the war on land in any great detail.
Stond er tenslotte nog nieuws in, voor mij? Of bracht dit boek vooral de wetenschap dat ik inmiddels wel erg veel vergeten ben van mijn geschiedenisstudie?
Wat me door Hobsbawm opviel, was onder meer hoe prettig het kan zijn om een buitenstaander over je eigen land te laten oordelen. Nederland komt nauwelijks voor in dit boek. Behalve als er iets leeft dat ook elders speelt. Zoals de revolutie rond 1789, en wat daarna gebeurde. En ook de afscheiding van België in 1830 wordt in een breder Europees perspectief aan opstanden geplaatst.
Beter dan zulke enorme relativeringen aanbrengen kan een historicus eigenlijk niet doen.
RSS feeds