Psychopath Test ~ Jon Ronson
De gedachte was voor mij niet nieuw. Ook al omdat Kurt Vonnegut vrij uitgebreid over het idee geschreven dat veel van de succesrijkste politici, zakenlieden, en speculanten een bepaalde meedogenloosheid gemeen hebben met verschrikkelijke misdadigers. Psychopaten zijn het, allemaal. Anders is niet te begrijpen waarom ze zo weinig oog hebben voor de problemen die ze anderen bezorgen.
Voor Jon Ronson kwam deze gedachte wel ineens uit de lucht vallen. En dat vond ik wat raar.
Voor het reportageboek The Psychopath Test onderzocht hij de gekte-industrie. Waarbij het eigenlijke verhaal begint bij iemand die schijnbaar onschuldig in Broadmoor zit opgesloten, tussen echte misdadigers — omdat hij gekte veinsde, na een misdaad, in het idee dan beter behandeld te worden.
Eenmaal in een inrichting opgesloten is het een normaal mens vrijwel onmogelijk aan te tonen dat hij niet gek is.
Maar van de man in Broadmoor werd gedacht dat hij psychopaat was – en aantonen dat je geen psychopathische trekken bezit, lukt al helemaal niet. Eén van de eigenschappen van deze afwijking is nu net dat de patiënt zijn toestand weigert onder ogen te zien.
Van daaruit onderzocht Ronson hoe dan bepaald wordt wat de eigenschappen zijn van een typische psychopaat. Om daarbij te leren dat je het niet ziet. Psychopaten zijn vaak heel innemend. Bovendien zijn ze vaak slim genoeg om te snappen dat bepaalde emoties bij bepaalde situaties horen, ook al voelen zij niets, dus oefenen ze zulke emoties.
Kern in dit boek is het bestaan van lijstjes, om mensen mee te beoordelen. Dat kun de Bob Hare-test zijn, die op twintig eigenschappen test om te zien hoe psychopathisch iemand is. Zo’n opsomming is ook de DSM IV; de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Een Amerikaanse lijst met klinische beschrijvingen van geestelijke afwijkingen is dat, die de afgelopen decennia uitdijde van een brochure van zestig pagina’s tot een boek van bijna duizend bladzijden. Ook al omdat pillenfabrikanten er belang bij hebben dat aandoeningen waar zij medicijnen voor hebben, worden opgenomen.
Die lijstjes dwingen dan weer de blik om de wereld mee te bekijken. Zoals Ronson zelf ondervindt als hij, na een cursus in de Bob Hare-test, prompt van anderen gaat wegen in hoeverre ze psychopaat zijn of niet.
Dit boek bevat verder enkele nog verhalen over zeer schrijnende gevallen. Waarin doctoren de DSM IV heilig verklaarden, niet meer zelf nadachten, en bijvoorbeeld kinderen pillen voerden de ze helemaal niet hadden horen te krijgen.
Tegelijk is The Psychopath Test allereerst een humoristisch boek, omdat Ronson de lezer wil verbazen, en ook zijn best doet deze te vermaken.
Mij bewees het boek slechts weer eens dat we, als mensheid, maar wat doen. De ontstellende primitiviteit van zo’n miljardenindustrie als de geestelijke gezondheidszorg, tegenover de gruwelijke pretenties van belanghebbenden in deze sector, blijft moeilijk te vatten.
RSS feeds