Lezen achter de letters ~ Hella S. Haasse
Toen Hella Haasse [1918 – 2011] overleed, onlangs, moest ik bekennen nauwelijks iets van haar gelezen te hebben. Terwijl er zeker zestig titels te lezen zijn.
Voor een deel zal die onverschilligheid te wijten zijn aan het simpele gegeven dat het meeste van wat zij te zeggen had al voor mijn geboorte was uitgesproken.
Meegewogen heeft zeker dat er niets was dat mij in het bijzonder trof in de boeken die ik wel van Haasse heb gelezen. Die waren dan niet knap, raar, charmant, of intelligent genoeg — een gegeven dat overigens opgaat voor ruim 99% van alle boeken, en daarmee niet alles zegt.
Ter nagedachtenis las ik daarom de essaybundel Lezen achter de letters, waarin werk verzameld werd uit vier verschillende decennia. Veel aandacht besteedde Haasse daarbij aan de boeken van Simon Vestdijk en W.F. Hermans. Aan hen zijn meerdere stukken gewijd. Andere besproken schrijvers zijn onder meer Anna Blaman, Jacques Hamelink, Dick Hillenius, en Maarten ’t Hart. Het boek begint met stukken van een meer algemene strekking.
De bundel wilde ik onder meer lezen omdat Hella S. Haasse zo’n fantastisch intelligente lezer werd genoemd, in de in memoriams.
En daardoor groeit er toch hoop op iets.
Maar het luttele dat ik uit de essays over Hermans meeneem is dat Haasse de roman Onder professoren en Uit talloos veel miljoenen prijst om redenen die ik nog niet eerder zag. W.F. Hermans had er zo goed de spanning in beschreven die er komt in een relatie tussen een ouder wordende man en een ouder wordende vrouw, zo staat er dan.
Voor het overige blijft Haasse toch wel zeer hangen op het niveau van de teksten zelf, en pluist ze vooral uit wat daar gebeurt. Ongetwijfeld kan dit meehelpen om die boeken beter te begrijpen. Maar van de lezer wordt zo ongeveer verwacht dat deze de roman ook al gelezen heeft. De essays lijken eerder bedoeld voor leesclubjes dan voor een algemeen publiek.
Dus is het niet slecht, of vervelend, wat er in een bundel als deze staat. Maar dan ontbreken er simpelweg weerhaakjes om iets van de inhoud te laten beklijven.
Nu is Boeklog de voortdurende worsteling om in kort bestek iets zinnigs te zeggen over een boek. Liefst zodat iemand die het niet kent ook iets aan mijn woorden heeft. Dus kijk ik misschien wel te zeer of anderen dat in een bespreking lukt. En is dat een vreemd criterium om iemand mee te beoordelen.
Maar toch…
RSS feeds