Pertinent Players ~ Joseph Epstein

► door: A.IJ. van den Berg

Altijd als ik ‘familiar essays’ heb gelezen van Epstein, denk ik dat zijn literatuurbeschouwingen daarbij niet in de schaduw kunnen staan. Maar komt me dan een bundel met literaire essays onder ogen, dan lijkt het ineens onmogelijk dat zijn meer persoonlijke werk dat niveau zou kunnen halen.

Tegelijk valt me op dat mijn voorliefde voor deze auteur door weinigen gedeeld wordt. Al zijn boeken zijn nog relatief makkelijk te krijgen. En tweedehands exemplaren komen bovendien vaak uit bibliotheken — waarschijnlijk omdat ze daar nooit werden uitgeleend.

Of zoals Philip Larkin ooit schreef in een recensie: eigenlijk is het wonderbaarlijk dat zulke stukken uitgegeven worden. Omdat het meer een zaak van aanbod is, dan dat er vraag naar zal zijn.

In Pertinent Players staan tijdloze essays over auteurs met een blijvende aantrekkingskracht; zoals de titel ook al aangeeft.

Van belang in het boek vond ik onder meer Epstein’s onderzoek naar het antisemitisme van H.L. Mencken. Wat er gewoon niet was, of althans niet op een manier waarop Joseph Epstein zich als Jood geschoffeerd voelde. Maar toch kleeft het etiket ondertussen nog altijd aan Mencken – mede doordat degene die zijn dagboeken redigeerde daar zo publiciteit mee haalde.

Het enige essay in het boek dat niet gewijd is aan éen schrijver gaat over de autobiografie als genre. Waarbij Epstein zich onder meer afvraagt waarom de echt interessante boeken met memoires vrijwel nooit geschreven zijn door professionele schrijvers, of dichters, en toneelauteurs.

Afwijkend van de doorsnee aanpak was verder een essay waarin Epstein uitlegde hoe hij de schrijver Henry James probeerde te verkopen aan een werkgroep universiteitsstudenten. Daarbij viel hem onder meer op dat het meeste interessante werkstuk kwam van een eerstejaars, en niet van de vele laatstejaars die zijn vak er even bij hadden genomen.

Tegelijk zijn ook de essays over de schrijvers waarvan ik het meeste al weet — in dit boek Orwell, Singer, en Svevo — een genot om te lezen. Epstein kiest altijd een invalshoek, of een persoonlijke benadering, die verrast.

En hij heeft de opmerkelijk kwaliteit om schrijvers waarvan ik de naam niet eens kende zo intrigerend te maken dat ik heb per se lezen wil. Helaas gaan juist zulke essays altijd over auteurs van wie vrijwel niets meer nog in de reguliere handel is.

Hoewel. Sydney Smith? Maar daar schreef Epstein dan weer over dat zijn boeken nogal verouderd zijn; terwijl zijn uitspraken juist onbekommerd voortleven.

No furniture so charming as books.

Joseph Epstein, Pertinent Players
Essays on the Literary Life

414 pagina’s
W.W. Norton & Company, 1993

[x]