What Am I Doing Here ~ Bruce Chatwin
Vijf boeken schreef Bruce Chatwin. Dat dacht ik tenminste. Alleen zou het me inmiddels niet meer verbazen als dat er uiteindelijk wat minder blijken te zijn.
What Am I Doing Here tel ik niet mee bij de hoofdboeken. Zelfs al verscheen deze verzamelbundel nog net tijdens Chatwin’s leven. De inhoud dateert namelijk uit verschillende decennia, verscheen al gauw eens eerder elders, en is oorspronkelijk nooit geschreven om deel te worden van een groter geheel.
Wel moest deze uitgave nog even meehelpen om de mythe Bruce Chatwin te vestigen. Veel van de opgenomen stukken gaan over reizen. En in die reportages staat er meestal ook wel weer een verwijzing naar een verblijf elders; op een andere exotische locatie. Zodat het leek alsof hij alleen maar onderweg was.
De bundel bevat overigens enkele heel aardige stukken. Zo was het Werner Herzog ooit die Chatwin’s romandebuut The Viceroy of Ouidah verfilmde, onder de titel Cobra Verde. En Chatwin ging daarom toch even kijken op de exotische set.
Van zijn andere hoofdboeken krijgt verder alleen The Songlines apart aandacht. Waarbij Bruce Chatwin bevestigde wat ik al zag, en verder elke ervaren lezer meteen zal zien. Dat boek werd te kort voor wat nog hij allemaal te zeggen had. Bovendien leek hij dood te gaan aan AIDS — al noemt hij dat hier nog steeds die zeldzame Chinese schimmel van het beenmerg.
Dus paste hij de noodgreep toe om relevante aantekeningen los aan de laatste hoofdstukken toe te voegen.
The last third of the manuscript was a commonplace book of quotations and vignettes intended to back up the main line of argument. I put this into shape on sweltering summer days, wrapped in shawls, shivering with cold in front of the kitchen stove. It was a race for time.
[Kevin Volans]
En een passage als deze is dus meteen een grote relativering van alle contemporaine kritiek — van alle boeken.
Waarschijnlijk zal geen enkele criticus van Chatwin’s AIDS hebben geweten; of dat diens levenseinde dichterbij was dan hem lief was. Dus ging menigeen interpreteren waarom de tweede helft van The Songlines zo in aanpak afwijkt van de eerste. Waar een lezer die Bruce Chatwin’s levensgeschiedenis kent inmiddels meteen ziet dat het boek is afgeraffeld.
Maar goed, ik merkte al op dat het schrijven van een perfecte recensie misschien wel decennia aan tijd kost na de eerste publicatie van een boek.
Verder staan ook in What Am I Doing Here losse essays over nomaden waarvan de inhoud goed in The Songlines hadden gepast — ware het niet dat Chatwin daarin wat hoogdravender is dan in dat hoofdboek.
Bruce Chatwin werkte jaren voor een veilinghuis. Sotheby’s. En zijn vroege artikelen, over welke onderwerpen ook, zijn nog weleens te gekunsteld van toon. Alsof hij toen nog niet was afgeleerd dat veilinghuizen nooit prullaria verkopen; maar elk kavel hoog geschreven worden moest.
In What Am I Doing Here las ik de portretten van intimi met het meeste plezier. Het minst zeiden me de enkele korte verhalen, en dus Chatwin’s puur journalistieke werk uit begin jaren zeventig. Wel was het boek merkwaardig vlug uit.
RSS feeds