Mooie jonge vrouw ~ Tommy Wieringa

► door: A.IJ. van den Berg

Geen kwaad woord had ik tot nu toe gehoord over het Boekenweekgeschenk van 2014. Alleen zijn er weinig recensies met minder betekenis dan die over dit jaarlijkse geschenk. Elk jaar in maart is het toch of iedereen actief in de boekenwereld meent mee te moeten helpen om propaganda te maken. Zelfs de critici. Wie wil er nu een feestje over boeken verstoren?

Ook over prutswerkjes als dat van Kader Abdolah of Bernlef is indertijd welwillend geschreven.

Maar deze novelle van Tommy Wieringa was inderdaad heel niet slecht. Tot ongeveer de helft van het boek dan. Want daarna wreekt zich het ruimtegebrek annex aan Boekenweekgeschenken en gaat de hoofdpersoon ineens wel heel vlot en simpel ten onder.

Wat Een mooie jonge vrouw goed maakte, is waar het mij in eerdere boeken van Wieringa aan ontbrak. Noem het waarachtigheid. Noem het echtheid. Bij fictie wil ik nu eenmaal niet al tijdens het lezen de trucs van de schrijver doorzien.

Een eerder geboeklogde roman als Caesarion vond ik heel matig, omdat Tommy Wieringa de oplossingen in zijn verhaal toen veel te makkelijk zocht in de groteske. Schokeffecten zoals hij gebruikte, acht ik veel te makkelijk, uiterst goedkoop, een belediging van mijn intelligentie als lezer.

Schrijvers die het conflict in hun boek vinden in een subtiel verschil, en dit dan toch weten over te brengen, vind ik nu eenmaal betere schrijvers dan de lui die in termen denken van zwart en wit.

Ook Een mooie jonge vrouw bevat grotesken, die niet helemaal geslaagd zijn. Maar ziet, juist omdat dit boek zo kort uitvalt, komt de auteur daar nu mee weg. De vaart die nodig blijft, verbloemt nu veel.

De hoofdpersoon in het boek is een veertiger. Viroloog van beroep, met een verantwoordelijke positie aan een universiteit, en een redelijk cynische kijk op hoe onderzoek gefinancierd moet worden. Want: het is volstrekt logisch dat Big Pharma dat grotendeels betaalt.

Er kleven nogal wat ethische consequenties aan een dergelijke houding — alleen blijven deze buiten het boek. Wieringa had die namelijk ook niet nodig. Hem was het enkel te doen om tegenstellingen aan te zetten tussen de mannelijke hoofdpersoon en de mooie jonge vrouw die plotseling in zijn leven opdook.

Niet alleen is zij vijftien jaar jonger. En mooi dus, anders dan hij. Ze is ook nog eens vegetariër, en begaan met dieren; en daarmee principieel tegen het gebruik van veel wat in zijn laboratoria gebeurt.

Die extra zwaar aangezette tegenstelling had om mij niet gehoeven — heel erg uitgewerkt is deze toch al niet. Ook omdat daardoor de vraag opwelt die speelt bij alle boeken waarin een wat oudere man iets krijgt met een veel jongere vrouw. Wat ziet zij dan in hemelsnaam in hem?

De lezer krijgt het niet te weten als zo’n boek door een man geschreven werd. Dat deze zijn blijvende status als he-man bewezen heeft, volstaat in deze gevallen blijkbaar wel.

Nee, mooi aan de eerste helft van dit boek is de verbazing van de hoofdpersoon over wat hem overkomt. Dat er toch zo maar iets jongs en fraais zijn leven binnen is gedarteld. Wat dan weer in tegenstelling staat tot het besef zelf in elk geval fysiek ouder te worden — en haar ouder te maken dan ze is.

Dan komt er een kind in dat bestaan. Een huilbaby bovendien — ook alweer zo’n makkelijke groteske — en gaat alles mis.

Biedt de novelle wel nog een catharsis aan het slot.