Tijdelijk feest ~ Bert Keizer

► door: A.IJ. van den Berg

Ze krijgen elkaar aan het eind van dit boek, net als in iedere een beetje zwijmelende doktersroman. En dat is leuk. Het gebeurde nog niet eerder in wat ik las dit jaar. Al was een liefdesgeschiedenis ook wel nodig als balans tegen het cynisme in het boek.

En zou ik een recensie voor een groot publiek moeten schrijven, was het ook misschien wel een aardig idee om verontwaardigd te gaan opsommen waarin deze doktersroman afwijkt van alle genreclichés. Zo gaan er erg veel patiënten dood in het boek, en deinen de verpleegstertjes misschien wel geil voorbij, maar krijgen ze nooit iets met de dokters. Nee, de hoofdpersoon in dit boek krijgt iets met de vrouw van een collega, oe schande.

Maar goed, de artsen in doktersromannetjes zijn ook nooit zo onzeker over hun capaciteiten als de hoofdpersoon in dit boek. En al evenmin zijn die zo belezen in de literatuur en filosofie. Herken het citaat was voor mij een aardige extra sport tijdens het lezen.

Dit boek verhaalt van de wederwaardigheden van een onervaren arts die daktari gaat spelen in een Keniaas ziekenhuis ver van alles weg. Een plaats weer de Keniaanse artsen zelf niet naar toe willen, zo beseft de hoofdpersoon pas als hij weer naar Nederland vertrekt. En daarmee gaat Tijdelijk feest over de verschillen tussen Afrika en Europa, de verstikkende werking van zending, of de zinloze pretenties van ontwikkelingshulp. Kernzin uit het boek, van de wijze non Jane:

You can help someone with the washing up, but you cannot help a people or a nation with its development.

Het boek gaat ook over de goddelijke kwaliteiten die doktoren zichzelf ineens kunnen toedichten in hun werk om de dood te verslaan. De extreme ziektebeelden die in het Afrikaanse ziekenhuis dagelijks langskomen, kent de gemiddeld arts in Nederland alleen uit zijn leerboeken. Een dokter betekent daardoor iets. Daar slaat ‘Tijdelijk feest’ uit de titel waarschijnlijk op; geneeskunde in een ontwikkelingsland is iets anders dan aanhoren wat zich aan klachten heeft verzameld op maandagochtend in de wachtkamer bij de huisarts.

Maar wat betekent dit? Zowel voor het werk in Nederland, als wat er als eenling in Afrika mogelijk is.

‘Tijdelijk feest’ kan ook inhouden dat ze elkaar misschien wel krijgen in dit boek, maar dat wittebroodsweken niet eeuwig blijven duren. Iets dat in de traditionele doktersroman altijd ontkend wordt. De hoofdpersoon krijgt ook een baan in een verpleeghuis, aan het slot, dat waarschijnlijk geen van zijn patiënten levend zal verlaten.

Allebeide betekenissen dan maar?

Bert Keizer, Tijdelijk feest
‘Postkoloniale doktersroman’

288 pagina’s
Uitgeverij SUN, 1998

[x]