Balans van de sociologie ~ J. Goudsblom

► door: A.IJ. van den Berg

Dit is een misschien wel compleet overbodig boek, omdat Goudsblom achterin verklaart dat hij er tegenwoordig iets anders over denkt dan in de tekst staat. In het nawoord bij de derde druk relativeert de schrijver dat hij ook maar een kind van zijn tijd was toen het boek gemaakt werd. Had ik dat meteen geweten, had ik hier geen bek op gezet.

Dat leert maar weer eens dat wetenschappelijke boeken anders gelezen moeten worden dan een roman of bundel verhalen. Voortaan zal ik me nog strikter houden aan het volgende recept:

eerst kijken wie er door de schrijver met instemming geciteerd worden, bijvoorbeeld door de literatuurlijst en het notenapparaat te scannen;
dan zien waar in het zakenregister de nadruk op ligt;
vervolgens is het noodzaak om na te gaan waar de auteur staat, politiek gezien. En ook: waar is die in zijn carrière? Beginnende onderzoekers, en zij die al met emeritaat zijn, durven meer omdat zij geen aanstelling te verdedigen hebben. Het boek zelf zal daar zelden uitkomst over bieden, dus hierbij moet internet uitkomst bieden.
eenmaal online verdient ook het speuren naar recensies of andere aanbevelingen, omdat daaruit blijken zal of het inderdaad nog de moeite loont het boek te gaan lezen;
pas daarna heeft het zin de tekst door te nemen.

Enfin, ik nam dit boek ter hand vanwege die ene vraag waarop wel niemand een antwoord zal hebben. Maar ooit had sociologie de toekomst. Ergens in de jaren zestig leek het de ultieme mix van de beste wetenschappelijke inzichten te bieden uit de geschiedenis, psychologie, anthropologie, sociale geografie en economie. Alleen is die belofte nooit gestand gedaan.

Goudsblom legt wel gedeeltelijk uit wat de nadelen zijn in de theorievorming die de sociologie nastreeft. Maar, omdat hij zelf ook zo’n theorieliefhebber was, gaat dat niet helemaal van harte. Zo ziet hij dat de vooruitgang in de sociologie toch vooral weer van bovenmaatse individuele prestaties afhangt, en helaas wilden ze daar nu net vanaf ( zonder dat misschien ooit zo te formuleren).

De balans van de sociologie is nogal onevenwichtig, daarom. Lijkt mij.