Reserves ~ J. Goudsblom

Van alle literaire genres zijn boeken als deze het moeilijkst te bespreken. In Reserves staan namelijk vooral aforismen. Sommige daarvan zijn heel kort, en toch diep. Zo heet een heel hoofdstuk bij Goudsblom: ‘Twijfel ik?’.

Goudsblom debuteerde in 1958, met de verzameling Pasmunt. Daarvan verscheen in 1976 een aangevulde herdruk. En die is dan weer opgenomen in deze bundel, waarin onder de titel ‘Voorbehouden’ zes nieuwe hoofdstukken met aforismen en gedichten zijn toegevoegd, gevolgd door een coda.

Naast de aforismen die autobiografisch lijken, of het eigen handelen ironisch beoordelen, valt op dat Goudsblom ook reageert op wat hij elders schreef.

Zo signaleerde ik al eerder dat het thema uit zijn dissertatie een paar keer terug komt in dit bundeltje. Ook schrijft hij een paar keer afstandelijke observaties op over zijn eigenlijke vakgebied, de sociologie.

Sociologie: een vorm waarin samenlevingen zich van zichzelf rekenschap geven. [113]

Al wordt zo’n uitspraak dan alweer aanmerkelijk rijker voor wie weet dat de historicus Johan Huizinga schreef:

Geschiedenis is de vorm waarin een cultuur zich rekenschap geeft van haar verleden.

En zo heb ik van tal van uitspraken en aforismen het idee dat ze verwijzen of variaties zijn, maar waarschijnlijk lang niet altijd op iets dat bij een breder publiek bekend is.

Enfin, laat ik maar besluiten met een uitspraak waar ik het hartgrondig mee eens ben, zij het waarschijnlijk om heel andere redenen dan voor Goudsblom geldt.

Zelden heb ik een lezing van een socioloog gehoord waarbij ik niet minstens één keer dacht: hier klopt iets niet. Blijkt hieruit dat sociologen hun lezingen slecht voorbereiden? Of is het vak zo moeilijk dat op ieder betoog wel iets valt af te dingen. [113]