Mond vol tanden ~ redactie NRC Handelsblad

► door: A.IJ. van den Berg

In 1992 bestond het katern Wetenschap & Onderwijs van NRC Handelsblad tien jaar. En als jubileum wijdde deze redactie de hele bijlage voor een keer aan de olifant in de kamer die te zelden besproken wordt. Wat weet de wetenschap nu eigenlijk niet?

Dat speciale katern blijk ik te hebben bewaard. Zodat ik deze boekuitgave al bleek te hebben gelezen, zonder die ooit eerder te hebben gezien. De teksten in beide zijn dezelfde.

Alleen bleek ik, een kleine twintig jaar later, nauwelijks iets onthouden te hebben over de inhoud.

En dat was ook niet vreemd. Deze uitgave doet namelijk slechts zelden wat de ondertitel impliciet belooft. En dit komt waarschijnlijk omdat er door te veel mensen aan het boek is meegewerkt. Eén dwingende aanpak was er niet; laat staan eenheid van toon. Te veel werd aan de gesprekspartners overgelaten.

Maar, slechts weinigen van de geïnterviewden namen de ruimte om aan te geven tot waar hun vak op dat moment gekomen is; konden ze nog zulke gewaardeerde leden van de Academie voor Wetenschappen zijn. Of, niet veel namen de moeite om het overzicht aan de trends en de modes te tonen, in hun vak; en die te duiden.

De natuurkundige Casimir was zo’n uitzondering, de historicus P.W. Klein. J. Goudsblom. De wiskundig econoom B.M.S. van Praag.

Interessant leek me ook om te kijken waar de verzamelde wetenschappers iets van verwachten; van al dat er nog te gebeuren stond. Het menselijk genoom was bijvoorbeeld nog niet in kaart gebracht, in 1992.

Net als dat zelfs de supercomputers maar bescheiden rekenmachines waren, vergeleken met nu.

Maar dan nog viel dit boek me niet mee. Het bevat journalistiek; en misschien zelfs exceptionele journalistiek, omdat die voor de verandering eens niet te veel gefocust is op de waan van dat moment. Alleen beloofde het initiatief opmerkelijk veel meer dan werd waargemaakt.

Dus was het slechts een opmerking hier, en een relativering daar die me aansprak.

Voor dit boek geldt nog het meest wat Goudsblom opmerkte over een eerdere poging van de krant om eens iets te inventariseren:

scheiding

Vermindering van de intellectuele verwarring waarin we leven—dat zie ik als een van de doelstellingen van de sociologie. Die verwarring is groot. Eind 1991 had NRC Handelsblad een pagina met een aantal antwoorden op de vraag: Moet Nederland blijven bestaan? In de vraag was op geen enkele manier duidelijk gemaakt wat met dat Nederland bedoeld werd, en bovendien werd meteen gevraagd of het voortbestaan wenselijk was—zonder te vragen hoe waarschijnlijk het was. Het resultaat was een allegaartje van meningen, op geen enkele manier op elkaar afgestemd. De verstandigste was nog Karel van het Reve, die de vraag weigerde te beantwoorden. [105]

De mond vol tanden
Dertig vraaggesprekken over wat de wetenschap niet weet

215 pagina’s
Prometheus, 1992

[x]