Mijn Duitsland ~ Geert van Istendael

► door: A.IJ. van den Berg

De lange reeks essays, reportages, en columns in dit boek begint met ‘Aachen’, en eindigt met ‘Zalm’. Het staat nergens, maar deze bundel had ook Alfabet van mijn Duitsland kunnen heten. Net als Van Istendael vorig jaar een boek uitgaf dat Alfabet van de globalisering heette.

Die vorm moet hem bevallen zijn.

En daar is ook wel wat voor te zeggen. Onderwerpen kunnen te groot zijn om in éen boek af te doen. Zoals globalisering. Zoals Duitsland. Wat éen auteur daarover melden kan, is noodzakelijkerwijs fragmentarisch. Door zulke fragmenten in alfabetische volgorde te presenteren, wordt die onmacht erkend; terwijl er tegelijk toch iets aan overzicht lijkt te worden geboden.

Ik vond dit een uitermate prettig boek om te lezen. Zeker de reportages die Van Istendael schrijft, reiken ver. Zijn aandacht voor het kleine en persoonlijk ervarene vind ik wel aanmerkelijk interessanter dan de breedhistorische onderdelen in zijn beschouwingen.

Mijn voornaamste bezwaar tegen dit boek is het bijna geheel ontbreken van een verantwoording. Achterin deze bundel staat wel terloops dat sommige artikelen al eens elders verschenen — zoals in Alle uitbarstingen — maar liever had ik ook geweten wanneer elk stuk oorspronkelijk geschreven is. In deze bundel wordt ook werk van zeker twintig jaar oud gerecyclet. Daar heb ik niets op tegen, maar het ergert me wat als dit gegeven wordt weggemoffeld.

In deze bundel versterken de delen elkaar; en dat is altijd het enige criterium om zo’n magazijn van een boek mee te beoordelen. Maakt niet uit waar de delen dan wegkomen.

Maar goed, wat houd ik uiteindelijk over aan dit boek? In elk geval een lijst met Duitse worstsoorten, om toch eens te proberen — of belangrijker nog, de wetenschap welke worst te vermijden.

Nee, Van Istendael schrijft zo inspirerend over een paar schrijvers dat ik nu zeker weet me toch eens meer in bijvoorbeeld Tucholsky te moeten verdiepen.

En hij maakt nieuwsgierig, naar een paar plekken. Maar dat is allemaal extra; daarvoor lees ik niet per se een boek als dit.

meer Van Istendael op boeklog