Table of Contents ~ John McPhee

► door: A.IJ. van den Berg

Kom bij mij niet klagen dat internet de cultuur verarmt. Zonder internet was er nooit iemand geweest die mij de schrijver John McPhee had aanbevolen. Zonder internet was het onmogelijk om diens boeken aan te schaffen. En dat was voor mij persoonlijk een verarming geweest.

Een deel van mijn werk bestaat uit journalistiek. En dat vak komt met een aantal praktische problemen. Telkens ben ik gedwongen een aantrekkelijke vorm te vinden om informatie te presenteren, om net die tekenende details te kiezen uit een grote verzameling meer. McPhee is alleen al een interessante schrijver om het voorbeeld dat hij geeft van hoe non-fictie geschreven moet worden.

Al blijft het nogal jaloersmakend dat hij reportages van twintig-, dertigduizend woorden kan schrijven. Een van de artikelen uit deze bundel, ‘Heirs of General Practice’, verscheen in zijn geheel in The New Yorker; en is later ook nog apart als boek uitgegeven. Het telt iets meer dan honderd pagina’s.

Dit was het eerste boek dat ik ooit van McPhee las, ruim tien jaar geleden. Sindsdien las ik alles, en inmiddels ben ik aan het herlezen begonnen.

Table of Contents was een goede introductie tot het werk van McPhee. Al strekt zijn belangstelling zich ook uit tot beeldende kunst; en die kant van de cultuur komt niet aan bod in dit boek. Maar mensen staan vrijwel altijd centraal, en in deze bundel komt een aantal van de boeiendste mensen voor uit het hele werk van John McPhee.

Zo is daar die andere John McPhee, een bush-piloot uit Maine, die er per brief bij The New Yorker over klaagde dat iemand zijn naam misbruikte. Deze McPhee werkt als natuurbeheerder. De andere schreef kritisch over het natuurbeheer, en de eerste werd daar op aangekeken. Beide mannen worden vrienden.

Het boeiendst in deze bundel zijn de verhalen over menselijke ondernemingslust. Zoals ‘Riding the Boom Extension’; het verhaal over Richard Hutchinson, die persoonlijk het elektriciteitsnet en de telefoon aanlegde in het stadje Circle, in Alaska. Of ‘Ice Pond’, het artikel over een systeem om met windenergie water te bevriezen tot ijs; daar grote pakhuizen mee te vullen, en deze zomers te gebruiken als airco.

Eigenlijk vond, en vind, ik ‘Heirs of General Practice’ het minst interessant, hoewel ik het geprezen had als het van een andere schrijver was geweest. Het is erg informatief. Maar in een lange reportage over verschillende plattelandsartsen moet een auteur iets aan zijn personages meegeven om ze memorabel te maken. En al die geportretteerde artsen werden op duur toch wat inwisselbaar, omdat ze nu eenmaal allemaal patiënten behandelen van allerlei aard. In een TV-documentaire was dit niet opgevallen, dan hoeft hun verschijning of manier van spreken niet eerst door dat filter van de interpretator. Maar in een documentaire op papier zijn sommige vanzelfsprekendheden dus aanzienlijk moeilijker vanzelfsprekend te maken.