Miniaturen ~ Isaak Babel

► door: A.IJ. van den Berg

Ooit lagen mijn prioriteiten simpel. Als een schrijver ook maar iets had geschreven dat ik goed vond, werd het vervolgens zaak om alle boeken van zijn of haar hand in bezit te krijgen.

Gelukkig ontbraken me toen de middelen om die wens in éen keer uit te voeren, denk ik nu. Want, weliswaar moeten schrijvers beoordeeld worden naar hun beste werk, maar vrijwel steeds is in hun naam ook hopen aan rotzooi uitgebracht.

Met de bundel Miniaturen van Isaak Babel [1894 – 1940] gebeurde dan weer iets vervelends. Die was niet meer los te koop toen ik in deze schrijver geïnteresseerd raakte. De tweedehandshandel kon me evenmin voorzien. Maar, in sommige edities van de Verhalen waren de Miniaturen wel onverkort opgenomen.

Helaas kreeg ik op een verjaardag een versie van de Verhalen zonder Miniaturen. Dat heeft altijd als een gemis gevoeld.

Alleen weet ik nu niet meer dat dit gemis was vanwege die drang tot compleetheid, hierboven genoemd. Of omdat ik het boek indertijd al gelezen had, en het me ondersteboven had gemept.

Dat laatste kan namelijk. Om enkele bladzijden. Zo merkte ik nu.

Miniaturen is zo’n bloemlezinkje achteraf — samengesteld toen de schrijver al dood was, en hij in kranten en tijdschriften veel meer bleek te hebben gepubliceerd dan in de reguliere boeken was opgenomen.

In dit geval bestaan die miniaturen vaak uit schetsen die Babel voor de kranten schreef. Vignetten zijn het voor het grootste deel, over de moeilijkste tijd uit de Russische geschiedenis; de periode na de Revolutie, toen er een burgeroorlog was.

En net zo als in de bundels Rode ruiterij en Verhalen uit Odessa, staan er passages in dit boek die kerven. Waarin Isaak Babel bijzonder weinig woorden nodig heeft om onbehoorlijk veel indruk te maken. Zo is er een serie aan minireportages uit een ziekenhuis die ik van een eeuwig kille schoonheid vond.

Voor het boek wreekt zich wel dat de inhoud achteraf overal is weggeplukt. Vooral de lange verhalen zijn niet zo sterk, vergeleken met wat Babel elders heeft gepubliceerd.

Maar om die paar heel indrukwekkende pagina’s moet ik waarschijnlijk blij zijn het altijd nog als een gemis te hebben gevoeld die Miniaturen niet al in huis te hebben. Anders had ik het boek waarschijnlijk niet gauw meer gelezen.