Third Book of General Ignorance ~ John Lloyd, John Mitchinson, James Harkin & Andrew Hunter Murray

► door: A.IJ. van den Berg

Het zou overdreven zijn om te beweren dat ik elk boek heb dat de firma QI heeft uitgegeven. Zo werden er jaarkronieken uitgebracht die niet in mijn collectie kwamen. Ook heb ik de herziene en veel dikkere herdrukken van een aantal titels domweg genegeerd.

Toch is The Third Book of General Ignorance al het tiende boek hier op boeklog gesignaleerd dat direct gerelateerd is aan dat panelquizje op BBC 2.

Geldt wel dat ik van die tien de opvallende uitzondering eigenlijk het best kon waarderen. Advanced Banter; The QI Book of Quotations uit 2008 is mede zo leuk omdat het totaal afwijkt van de gangbare boeken met citaten — die zo vaak precies dezelfde spitse uitspraken menen te moeten brengen. Maar dit ene boek was bij kennismaking volkomen nieuw en fris.

Wat domweg kan zijn omdat er ook echt bronnenonderzoek voor gedaan is; waardoor de uitspraken aantoonbaar aan iemand toe te wijzen waren, in plaats van de aloude mopjes te blijven waar voor de gelegenheid een bekende naam aan gehangen werd.

The Third Book of General Ignorance blijft, net als de eerdere twee boeken met deze titel, het dichtst bij het TV-programma. Ook daarin komt een spelronde voor, die ‘General Ignorance’ heet, waarin dan prettig gespeeld wordt met hoe wij mensen doorgaans al te makkelijk denken wel te weten hoe het zit.

Bij het lezen van deze uitgave was er dus soms een lichte déja-vu. Want dan was zo’n onderwerp al eens in de TV-Quiz gepasseerd. Bleef er overigens nog genoeg aan nieuwe inhoud over.

En ik houd daar dan erg van. Mede omdat ik er vanuit ga dat wat de auteurs me ditmaal vertellen soms niet meer dan een momentopname is over de huidige stand van kennis. Dat de zekerheid van dit moment later weer onderuit gehaald kan worden.

Maar waarom was dat dan?

Zie ik soms te vaak en teveel mensen valse zekerheden verkopen, die dan zelfs tot dogma’s kunnen worden, met een vijandig soort wij-zij denken daarbij?

Mis ik in huidige cultuur te zeer de bescheidenheid, en bijbehorende relativering die een denkend mens hoort te hebben? Wie al zeker weet, zal niet geneigd zijn ooit nog iets te onderzoeken.

Is bovendien erg prettig aan The Third Book of General Ignorance dat de kennis niet als los triviaal feitje gepresenteerd wordt, zoals in 1,234 Facts gebeurde en de vergelijkbare uitgaven eerder. Want ook context bepaalt doorgaans veel.

Meest verrassende informatie uit dit boek? Dat de kameel oorspronkelijk een pooldier was. Of dat als je ontvoerd wordt je nooit je pink moeten laten afsnijden als bewijs — want wie zijn pink verliest, raakt daarmee direct de helft van zijn of haar klemkracht kwijt. Of dat het Oud-Noorse woord víking voor expeditie stond, en dat een víkingr een deelnemer aan zo’n expeditie was — waardoor wie denkt dat de Vikingen éen volk zijn dus ook meent dat de Kruisvaarders dit waren.

Is er de prettige zekerheid bovendien dat er nog makkelijk tien van zulke boeken kunnen volgen.

The Third Book of General Ignorance
John Lloyd, John Mitchinson, James Harkin, & Andrew Hunter Murray
306 pagina’s
faber & faber, 2015

[x]opgenomen in het dossier: